گزارش نشست"روندها و آینده تحولات در مصر"     نشست تخصصی روندها و آینده تحولات مصر توسط کمیته دانشجویی انجمن علوم سیاسی و با همکاری مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه، با حضور آقایان دکتر قدیر نصری(دبیر کمیته دانشجویی انجمن علوم سیاسی)، دکتر مهدی فرمانیان(رییس دانشکده مذاهب دانشگاه ادیان و مذاهب)، مجتبی فردوسی پور(رئیس اداره خاورمیانه عربی وزارت خارجه)، علی جانباز(رایزن فرهنگی ایران در مصر) و حمید رضا اکبری(دانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی و عضو کمیته دانشجویی انجمن علوم سیاسی)، روز چهارشنبه 26 تیرماه در پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه برگزار شد.

کمیته دانشجویی انجمن علوم سیاسی ایران با همکاری پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه برگزار می‌کند   نشست با موضوع «روندها و آینده تحولات در مصر»   سخنرانان: مجتبی فردوسی پور: رئیس اداره خاورمیانه عربی وزارت امور خارجه علی جانباز: رایزن فرهنگی ایران در مصر حجت الاسلام دکتر مهدی فرمانیان: عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب حمید رضا اکبری: دانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی     زمان: روز چهارشنبه 26تیرماه 1392 ساعت:  16 تا 18 مکان: بلوار کشاورز، خیابان نادری، سالن همایش‌های پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه

به فاصله کمتر از دو ماه از تاسیس دفتر شمال غرب انجمن علوم سیاسی ایران در شهر تبریز، این بار در 22 آذر ماه  1391  دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان پذیرای تاسیس دفتر جدید انجمن در این خطه بود. این دفتر که مسئولیت فعالیت منطقه ای انجمن در استان های زنجان، قزوین و همدان اعم از دولتی، آزاد، غیر انتفاعی و پیام نور را بر عهده خواهد داشت با حضور اعضاء هیات مدیره انجمن علوم سیاسی و  آقای دکتر فرشید جعفری رییس دانشکده علوم انسانی و اجتماعی و اساتید، معاونین اداری- مالی و آموزشی و دانشجویان و جمعی از علاقمندان  افتتاح شد.    قبل از افتتاح دفتر انجمن علوم سیاسی در دانشگاه آزاد اسلامی زنجان، نشست تحلیل مسایل خاورمیانه با حضور دکتر قاسم افتخاری، دکتر مجتبی مقصودی، دکتر حسین سلیمی و دکتر طاهره ابراهیمی فر در سالن آمفی تئاتر این دانشکده برگزار شد. سپس دفتر انجمن افتتاح و تفاهم نامه همکاری به امضاء رییس انجمن علوم سیاسی ایران و رییس دانشکده علوم انسانی و اجتماعی این دانشگاه رسید و اسناد آن مبادله گردید.    در نشست علمی تحلیل مسایل خاورمیانه و افتتاح دفتر منطقه ای زنجان اساتید گروه علوم سیاسی از جمله دکتر ناصر فرشادگهر، دکتر جواد قدسی، دکتر محمد خانی، دکتر ذوالقدر، دکتر بهمن کشاورز و دکتر بزرگمهری و  نیز حجت الاسلام شامی مسئول محترم دفترنهاد رهبری حضور داشتند.      هیات مدیره انجمن این تلاش جدید را به همه همکاران، اعضاء انجمن علوم سیاسی ایران و نیز علاقمندان به تعالی، تعمیق  و گسترش دانش سیاست در ایران تبریک می گوید و امید است توفیقات این دفتر پایلوت زمینه ساز تصویب رسمی آن در اولین جلسه مجمع عمومی انجمن گردد.

متن سخنرانی در همایش:  امنیت منطقه ای در پرتو تحولات جهانی: تحلیل علمی دگرگونی های خاورمیانه                                                              روزنامه اعتماد، س10، ش2516، 20 مهر1391، صص 1و2       خاورمیانه و شمال آفریقا به مثابه پرآشوب ترین منطقه دنیا، در دو سال اخیرآبستن حوادث جدید و گسترده ای بوده است که کمتر ناظر و تحلیگر سیاسی تا چند سال قبل آن را پیش بینی می کرد. جنس و ماهیت این تحولات متفاوت از فضای قطبی منازعه اعراب و اسراییل و جدال در عرصه نخبگی در پنج دهه گذشته، به سطوح مختلف جامعه به ویژه طبقه متوسط، تحصیلکرده، جوان و شهری کشیده شد که همسو با تاثیرات نمایشی وسایل ارتباط جمعی و بهره گیری از شبکه های اجتماعی، دومینوی فروپاشی و سرنگونی نظام های سیاسی را در تونس، مصر، لیبی و یمن را رقم زده و با ایجاد تکانه های شدید در ساختار سیاسی نظام های اقتدارگرای سنتی همچنان در حال پیش روی است و بنظر نمی رسد گرد وغبار ناشی از این تحولات فروکش کرده باشد و برخی شواهد و قرائن حاکی است که طوفان های سهمگین دیگری در راه است و کشورهای نظیر سوریه و بحرین از این طوفان در امان نخواهند بود.      اگر مهمترین عامل پوست اندازی جدید خاورمیانه را متاثر از "شکاف های ساختاری و تحمیلی" در همه عرصه های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به ضرر طبقات و اقشار فرودست جامعه بدانیم، این شکاف در عرصه فرهنگی و آگاهی های اجتماعی روند متفاوت و معکوسی را به نفع اقشار، طبقات و گروههای حاشیه ای طی نمود؛ به شکلی که واماندگان از انقلاب در عرصه های اطلاعاتی و ارتباطی و نیز فهم دنیای به شدت متحول جدید "حکومتگران سنتی" در کشورهای خاورمیانه هستند که ناهمزمانی و ناهمخوانی شیوه حکومتگری خود را با انتظارات شهروندی و گروهی به عینه مشاهده می نمایند.      عدم تطبیق ذهنی دولتمردان سنتی با شرایط عینی و واقعی و تحولات فزاینده و جاماندگی فرهنگی و اجتماعی ، به ویژه عدم درک درست از جابجایی منابع قدرت به همراه منافع مشخص سیاسی، اقتصادی و اجتماعی به انعطاف ناپذیری و عدم سازواری حاکمان سنتی در برابر نیروهای جدید اجتماعی بالنده انجامید؛ تا جایی که عدم تمهید راهبرد متناسب و در عین حال پاسخگو و مسئولیت پذیر، سقوط این حاکمان را یکی پس از دیگری به دنبال داشت.

«امنیت منطقه ای در پرتو تحولات جهانی: تحلیل علمی دگرگونی های خاور میانه»ششمین همایش سالانه انجمن علوم سیاسی ایران با عنوان «امنیت منطقه ای در پرتو تحولات جهانی: تحلیل علمی دگرگونی های خاور میانه»، بیستم مهرماه 1391 در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار خواهد شد. پیش ­نویس برنامه همایش «امنیت منطقه ای در پرتو تحولات جهانی: تحلیل علمی دگرگونی های خاور میانه»زمان: پنجشنبه20/7/1391 مکان: خانه اندیشمندان علوم انسانی _ سخنرانی رئیس انجمن علوم سیاسی- دکتر مجتبی مقصودی ( 9:00) _ سخنرانی دبیر کارگروه علوم سیاسی خانه اندیشمندان علوم انسانی- دکتر علی اصغر قاسمی (9:10) _ گزارش دبیر علمی همایش- دکتر سیدمحمدکاظم  سجادپور  ( 9:20)  نشست افتتاحیه:چیستی و ماهیت تحولات خاور میانه(9:30- 11:30 ) 1. ماهیت تحولات اخیر در خاور میانه – دکتر قاسم افتخاری2. تحولات خاورمیانه وگرایشات جدید در اخوان المسلمین – دکتر داود فیرحی3. برده مزلویی، نگاهی به ماهیت و چیستی بحران‌ها در خاورمیانه- دکتر حمیدرضا ملک محمدی4. حکمرانی آناکرونیستی:الگویی مفهومی برای فهم ماهیت و آهنگ تغییر در جهان عرب- دکتر قدیر نصری5. تعارض منافع و جدال تفاسیر ایران و آمریکا در فهم ماهیت تحولات اخیر خاورمیانه- دکتر علی کریمی مله6. مسائل جنسیتی در جامعه اطلاعاتی خاور میانه – دکتر طاهره ابراهیمی فر

دکتر بیژن اسدی استاد دانشگاه علوم سیاسی و اقتصادی دانشگاه شهید بهشتی و صاحبنظر مسایل خلیج فارس و خاورمیانه به رحمت خدا رفت.     با دکتر اسدی از اولین جلسات انجمن علوم سیاسی حدود هشت سال پیش آشنا شدم، آخرین بار نیز درهمایش "مطالعات خاورمیانه در ایران"  که انجمن در اول دی ماه سال گذشته برگزار کرد، گفتگویی داشتم. وی ضمن ابراز امیدواری نسبت به فعالیت و کارکردهای مثبت انجمن، سرخوردگی و ناراحتی خود را از بازنشستگی اجباری از دانشگاه پنهان نمی کرد و از جمله منتقدین برخی مباحث مطروحه در همایش بودند.    از جمله کتاب های تالیفی مرحوم دکتر اسدی می توان به؛ دانشنامه نخبگان خاورمیانه، کتابشناسی خاورمیانه و جهانی شدن، دولت و جهانی شدن در خاورمیانه، خلیج فارس و مسایل آن، خلیج فارس از دیدگاه آمار و ارقام، خارجیان و خلیج فارس، سیاست خارجی دولت اصلاحات و از آثار ترجمه می توان به؛ رهبران اسراییل، سیاست انرژی کشورهای عربی خلیج فارس و اتحاد جماهیر شوروی و خلیج فارس در دهه 1980 اشاره کرد.      مجلس ترحیم آن مرحوم چهارشنبه 24 خرداد 1391 از ساعت 16.30 الی 18 در مسجد نور میدان فاطمی برگزار می شود.

انجمن علوم سیاسی ایران و پژوهشکده  مطالعات استراتژیک خاورمیانه برگزار می‌کنند:                                                                         اهمیت منطقه خاورمیانه سبب شده است تا تحولات آن به سرعت در سایر مناطق جهان بازتاب داشته باشد. آخرین نوع از این تحولات نیز جنبش های مردمی در جهان عرب می باشد. در دو دهه گذشته، استادان و صاحب‌نظران و برخی مراکز پژوهشی و نشریات تخصصی در ایران نیز به مطالعه و تحلیل مسائل خرد و کلان منطقه خاورمیانه پرداخته‌اند، و در کنار آن، دوره‌های تحصیلات تکمیلی برای مطالعات خاورمیانه راه‌اندازی شده است. همچنین آثار مربوط به این حوزه، اعم از تالیف و ترجمه، در سالهای اخیر رشد چشمگیری داشته است. در نتیجه می‌توان ادعا کرد که خاورمیانه‌شناسی در ایران، به‌خصوص در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی کشور، نسبت به پیش از انقلاب اسلامی جدی‌تر گرفته شده است، هرچند تا نقطه مطلوب؛ یعنی شکل‌گیری و تثبیت یک سنت مستحکم علمی در این زمینه، هنوز فاصله زیادی باقی است. ضرورت بررسی وضعیت مطالعات خاورمیانه در ایران و آسیب‌شناسی این وضعیت، انجمن علوم سیاسی ایران و پژوهشکده  مطالعات استراتژیک خاورمیانه را بر آن داشت تا برگزاری همایشی مشترک را با عنوان «مطالعات خاورمیانه در ایران» برنامه‌ریزی کنند. دست‌اندرکاران این همایش امیدوارند این نشست علمی و تخصصی، با توجه به جایگاه بی‌بدیل ایران در منطقه، درآمدی مناسب برای بهبود وضعیت آموزشی و پژوهشی مطالعات خاورمیانه باشد. سخنرانان: دکتر کاظم سجادپور (دانشیار دانشکده وزارت امور خارجه): وضعیت مطالعات خاورمیانه در ایران دکتر ابراهیم متقی (استاد دانشگاه تهران): نگرش‌های مختلف مطالعات خاورمیانه در ایران دکتر کیهان برزگر (استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات و رئیس پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه):  اهمیت مطالعات خاورمیانه در روابط بین‌الملل دکتر امیرمحمد حاجی‌یوسفی (دانشیار دانشگاه شهید بهشتی): اسرائیل‌شناسی در ایران دکتر علیرضا سلطانی (استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران‌مرکزی): مطالعات اقتصاد‌سیاسی و توسعه خاورمیانه در ایران دکتر قدیر نصری (استادیار دانشگاه تربیت معلم): آسیب‌شناسی خاورمیانه‌پژوهی در ایران: نقد پنج رهیافت، طرح یک الگو   نقد و بررسی توسط: دکتر شجاع احمدوند، استادیار دانشگاه علامه طباطبائی دکتر سید‌عبدالامیر نبوی، استادیار پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی بخش پایانی همایش به ارائۀ نقد و نظرات آزاد استادان، پژوهشگران و دانشجویان حاضر اختصاص خواهد داشت. زمان: پنجشنبه اول دی ماه 1390، ساعت 15 تا 19 مکان: بلوار کشاورز، خیابان شهید نادری (سهیل)، پلاک 8، تالار مرکز پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه

فصلنامه ره نامه سیاستگذاری، سال دوم، شماره دوم( 4مسلسل)، تابستان 1390: 73 - 41 مجتبی مقصودی و شقایق حیدریچکیده:   از  اواخر سال 2010  در خاورمیانه و شمال آفریقا و در جهان عرب جریان هایی آغاز شده، که برخی از آنها به وقوع انقلاب در کشورهایی مانند تونس، مصر و لیبی انجامید و در برخی کشورها مانند یمن و بحرین، در حال وقوع و شکل گیری است. این موضوع توجه بسیاری از صاحب نظران و تحلیل گران در داخل و خارج منطقه را به خود معطوف داشته است؛ این تحولات دومینووار که از آن تحت عنوان «بهار عرب» یاد می شود، برای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، و بر روی تمامی کشورهای منطقه از جمله ایران، می تواند پیامدهای بلندمدتی داشته باشد. این تأثیرات شاید در کوتاه مدت چندان ملموس و محسوس نباشد، ولی در درازمدت تأثیرات گسترده ای بر کل منطقه خواهد گذاشت که این مسئله، خود گواه اهمیت این جنبش ها و تحولات است. براین اساس مقاله حاضر، با روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی وجوه مختلف تشابه و تفاوت این جنبش ها در خاورمیانه، نحوه برخورد کشورهای مربوطه با آنها، نقش قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای در برخورد با این جنبش ها و آینده شناسی این جنبش ها می پردازد. دموکراسی خواهی، مشکلات اقتصادی، نبود عدالت اجتماعی، حکمرانی بد، خفقان سیاسی، شکاف طبقاتی و نقش جوانان، زنان و رسانه های نوین از جمله عواملی هستند که در شکل گیری بهار مؤثر بوده اند. البته باید توجه داشت که میزان تأثیر هر کدام از این عوامل، نحوه برخورد حکومت ها با این جریانات و شکل مقاومت و اعتراض، در کشورهای مورد بررسی یکسان نبوده است، که پژوهش حاضر به این موضوع و سایر موارد تشابه و تفاوت این تحولات نیز می پردازد.واژگان کلیدی: جنبش های عربی، جهانی شدن، خاورمیانه، دموکراسی خواهی، رسانه های نوین.