مفهوم شناسی تغییرات اجتماعی و سیاسی

 

مبانی انقلاب ها و جنبش های اجتماعی

مجتبی مقصودی

 

به اهتمام: باشگاه اندیشه

18 شهریور 1402

 

طرح مساله:

تغییر و تحول و دگرگونی جزء تجزیه ناپذیر حیات انسان ها و جوامع محسوب می شود؛ چنان که به گفتهٔ هراکلیت یا هراکلیتوس از فیلسوفان پیشاسقراطی یونان باستان: «نمی‌توان در یک رودخانه دو بار پا گذاشت، چرا که هنگامی که برای بار دوم از آن عبور می‌کنیم، دیگر نه آن رودخانه رودخانه قبلی است و نه تو آن آدم قبلی.» درنظر او، آنچه یگانه و پایدار می‌نماید، در واقع تغییر و تحول است.

این تغییر و تحول هم راستا با تأثیر و تأثرها در دنیای کنونی از شتاب،گستردگی وفراگیری بیشتری برخوردار شده است تا جایی که یک از مباحث کلیدی در حوزه علوم اجتماعی موضوع تغییرات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی است و بحث "انقلاب ها و جنبش های اجتماعی"  از جمله بحث های کانونی و کلید فهم تغییرات اجتماعی است.

سرفصل های جلسه

 معنایی و مفهومی

منابع و مراجع مهم

در اهمیت نامگذاری دقیق و مناسب رویدادهای سیاسی و اجتماعی

انواع طبقه بندی

ابعاد پژوهشی جنبش های اجتماعی

بررسی زمینه های ذهنی و عینی انقلابات

شباهت ها و تفاوت های انقلابات و جنبش های اجتماعی

جنبش های اجتماعی از دیدگاه آلن تورن جامعه شناس فرانسوی و چارلز تیلی جامعه شناس آمریکایی(جامعه شناسی تاریخی) و ...

کارکردهای جنبش های اجتماعی

تاکتیک های مبارزاتی جنبش ها

سنخ شناسی جنبش های اجتماعی

پیشینه تاریخی جنبش های اجتماعی در ایران و جهان

بررسی جنبش های اجتماعی در سایه مطالعات بین رشته ای و چند رشته ای

 

کارگاه های آموزشی انجمن علوم سیاسی ایران در پاییز و زمستان 1392    انجمن علوم سیاسی ایران همزمان با آغاز سال تحصیلی دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی با همکاری و مشارکت کمیته های تخصصی خود اقدام به برگزاری دور جدیدکارگاه های آموزشی در راستای تحقق اهداف آموزشی و ارتقای سطح دانش و توانمندی کاربردی دانش پژوهان رشته های علوم سیاسی، روابط بین الملل و مطالعات منطقه ای در فصل پاییز و زمستان 1392 می نماید.                                                                      عناوین کارگاه ها -        جستجوی پیشرفته دانش سیاسی و روابط بین الملل در اینترنت -        آشنایی با برنامه One Note -        فن ترجمه در دانش سیاسی -        پروپوزال نویسی -        مهارت های مذاکرات بین المللی -        آینده پژوهی -        تحلیل گفتمان -        مقاله نویسی علمی در حوزه علوم سیاسی و روابط بین الملل -        دانش زبان تخصصی در علوم سیاسی و روابط بین الملل به صورت آنلاین -        بررسی تحولات قومی در ایران معاصر -        روش شناسی مطالعات قومی -        تدوین پایان نامه -        اروپا شناسی -        خاورمیانه شناسی -        تحلیل و بررسی مسایل سیاسی روز -        روزنامه نگاری سیاسی        در برگزاری این دوره از کارگاه ها نیز اساتید شاخص علوم سیاسی و روابط بین الملل مشارکت خواهند داشت. متقاضیان شرکت در این کارگاه ها می توانند ثبت نام خود را حداکثر تا 15 آبان ماه 1392در دفتر انجمن به انجام رسانند. بدیهی است با توجه به ظرفیت محدود کلاس ها دانش پژوهانی که سریع تر اقدام به ثبت نام نمایند در اولویت خواهند بود. ضمنا به شرکت کنندگان گواهی شرکت در این کارگاه ها اعطاء خواهد شد.       شرایط و محل ثبت نام : • پرداخت هزینه شرکت در کارگاه های آموزشی به مبلغ 450000 ریال ( 300000 ریال برای اعضاء انجمن ) • ثبت نام در دفتر انجمن : خیابان انقلاب، بین خیابان دانشگاه و فخر رازی، خیابان لبافی نژاد، نبش کوچه انوری، پلاک 1         •    تلفن ثبت نام : 66493412، 66974140، 09126344673           *  مدرسین: حسب اطلاعات واصله  دروس مذکور توسط دکتر محمد رضا تاجیک، دکتر قدیر نصری، دکترمجتبی مقصودی، دکترمحمد جواد حق شناس، دکترحسین سلیمی، دکترمحمد کاظم سجادپور، دکتر احمد گل محمدی، دکتر سلطانی نژاد و دکتر امیر دبیری مهر تدریس خواهد شد.

اولین کارگاه آموزشی انجمن علوم سیاسی ایران در سال جدید با برگزاری کارگاه مقاله نویسی علمی در علوم سیاسی و روابط بین الملل در 29 فروردین در دفتر انجمن واقع در خیابان لبافی نژاد برگزار خواهد شد.      تدریس  این کارگاه بر عهده بنده بوده و محورهای زیر در این جلسه ارائه خواهد شد: -        الزامات اخلاقی و پیش نیازهای پژوهشی -        انواع پژوهش و تحقیق علمی -        انواع مقاله -        اصول مقاله نویسی -        ویژگی ها و ساختار مقاله علمی -        آشنایی با برخی مجلات علمی و ساختار انتشار مقاله در ایران -        بررسی فرایند ارسال، داوری و پذیرش مقالات

گزارش: آزاده یاسایی      از سلسله کارگاه های تخصصی انجمن علوم سیاسی ایران کارگاه های پروپوزال نویسی و مقاله نویسی توسط دکتر مجتبی مقصودی و دکتر امیر محمد حاج یوسفی در دو هفته گذشته برگزار شد.      سوم و دهم آذرماه دفتر انجمن پذیرای علاقمندانی پرشور از دانشگاه های مختلف و از جمله شهرستان ها برای این دو کارگاه آموزشی بود. ویژگی شاخص کارگاه پروپوزال نویسی که توسط دکتر مجتبی مقصودی دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی اداره گردید، وجه کاربردی آن بود، با شروع این کلاس هریک از دانش پژوهان با انتخاب و ارائه عنوان و موضوع پژوهشی خود بخشی از اداره کلاس را برعهده گرفتند. در مسیر پیشرفت مباحث کارگاه، ساختار طرح تحقیق دانش پژوهان با مشارکت تک تک دانشجویان تکمیل گردید، بدین ترتیب هریک از مشارکت کنندگان به صورت عملی و کاربردی در پایان کارگاه، یک پروپوزال نسبتا جامع و کامل در اختیار داشتند.       در کنار کار عملی در این کارگاه به موضوعاتی مانند؛ چیستی پژوهش علمی، مراحل تدوین  و ساختار یک طرح تحقیقاتی، نحوه انتخاب موضوع و عنوان پژوهشی، ویژگی ها و خصوصیات عنوان مناسب، اهمیت روش و متدولوژی تحقیق، مروری بر برخی روش های پژوهش در دانش سیاسی، اهمیت و کارکردهای طرح تحقیق و روشمند بودن آن ( به مثابه نقشه راه در مسیر پژوهش ) و جایگاه طرح تحقیق به عنوان فصول اول پایان نامه های دانشجویی نیز اشاره شد. سپس مراحل 15 گانه تهیه یک پروپوزال خوب و مناسب به صورت جزء به جزء مورد طرح و ارائه قرار گرفت. در اثنا کارگاه رییس انجمن علوم سیاسی ایران به پرسش های دانشجویان از جمله؛ تفاوت بین موضوع و عنوان پژوهش، تفاوت طرح مساله با چکیده و مقدمه ، و... پاسخ داد.

گزارش : شراره عبدالحسین زاده    کارگاه آموزشی تحلیل گفتمان در بیست و ششم آبان ماه به مدت یک روز در دفتر انجمن علوم سیاسی ایران برگزار شد. این کارگاه آموزشی که با استقبال دانشجویان و تعدادی از اعضاء هیات علمی دانشگاه ها همراه بود توسط دکتر محمد رضا تاجیک از اساتید برجسته تحلیل گفتمان تشکیل شد.   دکتر تاجیک بحث خود را با تعریف گفتمان آغاز و عنوان کرد: گفتمان موضوعی بینارشته ای، بنیاحوزه ای و مقوله ای پیچیده به ویژه در عرصه مباحث اجتماعی و سیاسی است. گفتمان مبحثی سیال است و تعریف ثابت و واحدی  را برنمی تابد. بنابراین نظریه هر چیزی در ساحت گفتمانی معنا پیدا می کند و برای تعریف گفتمان نیز باید از منظر خود گفتمان به آن معنا داد. در نتیجه گفتمان نمی تواند بیرون از منطق خودش معنا پیدا کند. در واقع به تعداد گفتمان ها، تعریف از گفتمان وجود دارد.    وی سرآغاز نظریه گفتمان را به آرای فردیناند سوسور زبان شناس ساختار گرا و نظریه دال و مدلولی او مرتبط ساخت و ادامه داد: اگرچه در تحلیل گفتمان می توان جای پای نظریات متعددی را از جمله نظریات ساختارگرایی، پساساختارگرایی، فلسفه تحلیلی ویتگنشتاین، فلسفه فراتحلیلی دروتی، نشانه شناسی بارت، دیرینه شناسی و تبارشناسی فوکو و حتی روانکاوی لاکان مشاهده کرد .