دکتر مجتبی مقصودی

دانشیار رشته علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی


دانشیار رشته علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

طبقه بندی موضوعی
بایگانی
آخرین نظرات

۶ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «مشارکت انتخاباتی» ثبت شده است

۲۱
تیر

سلسله یادداشت هایی در باره انتخابات جدید انجمن علوم سیاسی ایران(4)

اهمیت انتخابات امروز 

 

مجتبی مقصودی

از بنیانگذاران و عضو هیات مدیره ادوار مختلف انجمن علوم سیاسی ایران

http://drmaghsoudi.ir

 

مجمع عمومی و هشتمین دوره انتخابات هیأت مدیره انجمن علوم سیاسی ایران امروز چهارشنبه 21 تیرماه 1402 برگزار خواهد شد. در سلسله یادداشت های یک هفته اخیر تلاش کردم با نگاهی از درون و نیز با رویکرد انتقادی، و به ویژه با انتقاد از خود، به عنوان عضو هیأت مدیره ادوار مختلف فعالیت های انجمن را مورد نقد و بررسی منصفانه قرار دهم تا تجربه ی پرهزینه این مسیر طی شده نقشه ی راهی برای هیأت مدیره بعدی انجمن باشد.

 "در ضرورت مشارکت انجمنی"،"اعضاء انجمن و موضوع حق عضویت" و نیز "نگاهی گذرا به ظرفیت های معطل مانده انجمن علوم سیاسی" سه یادداشتی بود که با رعایت ملاحظات اخلاقی و مبتنی بر اسناد و مستندات دست اول منتشر گردید، هرچند برخی دوستان با گرته برداری از ایده های اصلی آن نوشتار و در یادداشتی با قلمی تند، انجمن را نوازش کردند. البته امیدوارم بعد از نوشتار امروز بتوانم در یادداشت شماره 5 در "ضرورت تمهید پیوست اقتصادی" یافته های خودم را  برای ادامه فعالیت موفق تر انجمن ارائه نمایم.

در تنویر افکار مخاطبین شرکت کننده در انتخابات امروز طرح چند نکته را ضروری می بینم تا شاید در سایه طرح این نکات انتخاب همکاران شایسته تری محقق گردد.

اول: اخلاق انجمنی و حرفه ای: به اعتبار دو دهه کار نهادسازی، تأسیسی و انجمنی شهادت می دهم؛ هیات مدیره و روسای ادوار مختلف انجمن همکارانی اخلاق مدار با سلامت انجمنی و حرفه ای بوده اند که در چارچوب فعالیت انجمنی و اخلاق حرفه ای جز به اعتلای نام علوم سیاسی کشور و انجمن علوم سیاسی ایران نیندیشیدند. وارد هیچ زد و بندی نشدند و  در سایه اعتبار و سرمایه های اجتماعی و علمی انجمن، آورده ای برای خود دست و پا نکردند. روسای انجمن علوم سیاسی ایران از  دکتر قاسم افتخاری، مرحوم دکتر محمد علی شیرخانی، دکتر سید محمد کاظم سجادپور، دکترعبدالامیر نبوی تا دکتر کیومرث اشتریان از خوشنام ترین اساتید کشور بوده و به سهم خود به انجمن وزن و اعتبار بخشیده اند.

دوم: اجتناب از حزبی سازی فعالیت انجمنی : انجمن علوم سیاسی ایران به عنوان یک نهاد علمی، نه از کمیسیون ماده 10 احزاب وزارت کشور؛ بلکه با مجوز کمیسیون انجمن های علمی ایران وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تأسیس شد؛ لذا نمی تواند در نقش احزاب سیاسی به کنش گری بپردازد به همین دلیل کنش گری سیاسی در زمره مسئولیت ها و مأموریت های هیچ انجمن علمی و حتی انجمن علوم سیاسی ایران که پسوند سیاسی را هم به عنوان پشتوانه خود دارد پذیرفتنی نیست. لذا ائتلاف سازی های تشکیلاتی-حزبی و طرح شعارها و وعده های انتخاباتی و انتشار پوستر در شب برگزاری مجمع و انتخابات در پیشینه فعالیت انجمن های علمی بی سابقه، خارج از عرف و روال معمول و تعجب برانگیز است و جا دارد در فرصت مناسب دلایل، زمینه ها، بسترها و خاستگاهای این حرکت تأمل و بررسی شود! لذا، مشخصا برای اجتناب از فعالیت تشکیلاتی- حزبی، آن هم بصورت یک محفل محدود و بسته، وجود تنوع دانشگاهی در ترکیب منتخبین هیأت مدیره یک اصل و رویه بوده و یکی از کارکردهای حضور نماینده وزارت علوم در فرایند برگزاری مجمع و انتخابات هیأت مدیره، نظارت بر نحوه اجرای این اصل و تایید بر صحت و سلامت برگزاری انتخابات از همه ی جهات و از این ناحیه است. ملاحظه ای که در همه ادوار هفتگانه انتخابات هیأت مدیره انجمن لحاظ شده است.

سوم: آنتاگونیستی سازی فضای موجود به مثابه خطایی راهبردی در مناسبات انجمنی: همواره افراط و تفریط آسیب زا بوده و انسان ها را از واقعیت ها دور ساخته و مانع از دیدن حقایق می شود؛ بلکه در دراز مدت هزینه های همزیستی و مصالحه را سنگین و به فاصله ها و شکاف ها دامن زده و گاه التیام ناپذیر می سازد. تبدیل صحنه انتخابات انجمنی به کارزارهای تبلیغاتی آنتاگونیستی و آن هم از نوع سلبی با وعده و وعیدهای پوپولیستی در انجمن ها بشدت کم سابقه بوده؛ نه تنها نوعی خودزنی تلقی می شود؛ بلکه این سوال را متبادر به ذهن می سازد که دوستان چه تصوری از قبول مسئولیت در هیات مدیره یک انجمن علمی دارند که چنین می تازند و وعده می دهند. به همین دلیل کار انجمنی به مثابه کاری داوطلبانه، بدون دریافت های مالی مستلزم روحیه، اخلاق، منش  و روش مدارا جویانه است نه پرخاشگرانه و کدورت برانگیز! بدین لحاظ؛ بنظر می رسد تنها اطلاعات نظری و کتابخانه ای از فعالیت مدنی- انجمنی برای عضویت در هیأت مدیره بزرگترین نهاد علوم سیاسی کشور کفایت ننماید؛ بلکه مستلزم ارائه مصادیقی از تجربه عینی و رئال از کار موفق داوطلبانه از سوی دوستان است تا توانمندی و استمرار روحیه داوطلبانه کاندیداها باورپذیر باشد.

چهارم: ضرورت حضور نسل های مختلف علوم سیاسی کشور در ترکیب هیات مدیره و ساختار علمی و اجرایی انجمن: اگر حضور و مشارکت اساتید و بزرگان معمر موجب وزن و اعتبار انجمن می شود و هویت بخش است؛ حضور نسل جوان تر نیز می تواند به فعالیت های انجمن گستردگی و شتاب بخشد. مشارکت متوازن و معنادار هر یک از نسل ها به عنوان مکمل یکدیگر در ترکیب هیأت مدیره، علاوه بر انتقال دانش و تجارب علمی و نیز بهره گیری از ظرفیت های ارتباطی هر یک از نسل ها، تحقق اهداف و ماموریت های انجمن را امکان پذیرتر می سازد؛ همچنان که حضور و مشارکت زنان نیز  می تواند ضمن تلطیف فضای کاری، انجمن را کاراتر و موفق  ترگرداند.

http://drmaghsoudi.ir

 

  • مجتبی مقصودی
۱۸
تیر

 

سلسله یادداشت هایی در باره انتخابات جدید انجمن علوم سیاسی ایران(3)

نگاهی گذرا به ظرفیت های معطل مانده انجمن علوم سیاسی

 

مجتبی مقصودی

از بنیانگذاران و عضو هیات مدیره ادوار مختلف انجمن علوم سیاسی ایران

http://drmaghsoudi.ir

 

در وضعیت سنجی گذرا از سرمایه های علمی و اجتماعی انجمن علوم سیاسی ایران که محصول دو دهه فعالیت همه جانبه،گسترده و مستمر دست اندرکاران و اعضاء انجمن و کنشگران علمی این عرصه  بوده؛ اگرچه به موارد زیادی می توان اشاره کرد ولی نباید فراموش کرد که بسیاری از این ظرفیت ها یا از کار باز ایستاده و غیرفعالند و یا نیمه فعال بوده و نیازمند برنامه ریزی، کنترل و نظارت، بازبینی ساختاری و تمهید مشوق ها از سوی هیأت مدیره بعدی است.  د ر این یادداشت تنها به چهار نمونه از ظرفیت های معطل مانده اشاره می شود:

  • نمونه اول: عضویت بیش از  800 نفر از اعضاء هیأت علمی، فارغ التحصیلان، دانشجویان تحصیلات تکمیلی از رشته های علوم سیاسی و روابط بین الملل و رشته های مرتبط در انجمن  و نیز پراکندگی جغرافیایی و فراگیری اعضاء در کل کشور و مشارکت اعضایی از دورافتاده ترین مناطق که بالقوه به انجمن ظرفیت عظیمی را بخشیده؛ ولی انجمن نتوانسته است به درستی از تخصص ها و مزیت نسبی اعضاء استفاده نماید و یا نیاز اعضاء را احصاء و متناسب با آن برنامه ریزی، تعامل و یا حتی کارت عضویت برای اعضاء صادر نماید؛ لذا بسیاری از اعضایی که در این سال ها مدارک خود را هم ارسال کرده اند، تکلیف خود را در خصوص عضویت در انجمن نمی دانند.

 

  • نمونه دوم: وجود 6 شعبه استانی در خراسان،کرمان،کرمانشاه، ایلام، همدان و کهگیلویه و بویر احمد اگرچه برای انجمن دستاوردی ارزشمند و قابل اعتناء محسوب می شود ولی بسیاری از آنها در یکی- دوساله ی اخیر چه بصورت رئال و چه بصورت مجازی حتی یک رویداد علمی تعریف نکرده اند. بجز شعبه مشهد به عنوان فعال ترین شعبه استانی که این شعبه نیز در یک سال اخیر دچار کاهش جدّی در فعالیت های علمی شده اند؛ هیچیک از شعبات استانی بعضا دارای برنامه سالانه نبوده و عملکرد سالانه ای را هم به هیأت مدیره انجمن علوم سیاسی در تهران ارائه نداده اند.

 

  • نمونه سوم: از میان حدود  10 کمیته علمی انجمن از جمله کمیته زنان، تنظیم گری، روانشناسی سیاسی، سیاست اجتماعی و معلولیت، پدیدار شناسی  و روش شناسی و ... که برخی از آنها فعالیت های محدودی را در قالب یکی- دو برنامه در طول سال دنبال می کنند؛ بسیاری از کمیته های انجمن عملا تعطیل اند؛ در عوض جای خالی کمیته هایی که سابقا در زمره کمیته های فعال انجمن بوده اند نظیر کمیته جامعه‌شناسی سیاسی، دانشجویی، اطلاع‌رسانی، اقتصاد سیاسی، روابط بین‌الملل، مطالعات منطقه‌ای، سیاست خارجی و روش‌شناسی بشدت احساس می شود.

 

  • نمونه چهارم: برگزاری 16 دوره همایش سالانه در موضوعات مبتلابه و مهم کشور، نظام بین الملل و منطقه ای اگر چه از جمله دستاوردهای مهم و بخشی از هویت انجمن محسوب می شود ولی هنوز انجمن از داشتن دبیرخانه دائمی در این ارتباط بی بهره است و دانش و تجربه اندوخته شده بصورت انباشتی به برگزارکنندگان همایش ها در سال های بعد منتقل نشده و عملا دانش و تجربه ی موجود نه تنها باعث ارتقاء سطح کمی و کیفی همایش ها نشده؛ بلکه هرسال دیرهنگام همایش سالانه برنامه ریزی می شود. عدم وجود نقشه راه در خصوص همایش های سالانه به گونه ای که حتی متن کامل مقالات تعدادی از همایش ها ی سال های اخیر اصولا منتشر نشده و در دسترس نویسندگان مقالات و مخاطبان قرار نگرفته است و انتشارکتاب مجموعه مقالات همایش ها به عنوان یکی از مهمترین محصولات این رویداد مهم به بوته تعویق و فراموشی بیفتد.

 

http://drmaghsoudi.ir

 

 

  • مجتبی مقصودی
۱۴
تیر

سلسله یادداشت هایی در باره

انتخابات جدید انجمن علوم سیاسی ایران

اعضاء انجمن و موضوع حق عضویت

(2)

مجتبی مقصودی

از بنیانگذاران و عضو هیات مدیره ادوار مختلف انجمن علوم سیاسی ایران

http://drmaghsoudi.ir

 

انجمن علوم سیاسی ایران در حال حاضر با بیش از 800 عضو پیوسته و صاحب رأی از ظرفیت و پتانسیل بسیار بالایی برای گسترش فعالیت های علمی و انجمنی برخوردار است. این 800 عضو اعم از استاد، دانشجو و دانش آموخته در اقصی نقاط کشور و در همه ی دپارتمان های علوم سیاسی کشور اعم از دانشگاه های دولتی، آزاد اسلامی و پیام نور و دوایر دولتی و غیر دولتی حضور دارند و می توانند شبکه گسترده ای از فعالین دانش سیاست کشور را شکل دهند و در صورت مشارکت فراگیر انجمنی اعضاء، این نهاد می تواند نقش موثری در اثر بخشی فعالیت های علمی -آموزشی و مرجعیت علمی انجمن ایفاء نمایند.

موضوع میزان حق عضویت و نحوه وصول آن نیز از جمله مشکلاتی است که همواره نه تنها دامن گیر انجمن علوم سیاسی؛ بلکه قریب به اتفاق انجمن های علمی کشور است. در حال حاضر حق عضویت برای اعضاء پیوسته 50 هزار تومان و برای اعضاء دانشجویی 35 هزار تومان می باشد که با توجه به تورم لجام گسیخته این حق عضویت رقم قابل اعتنایی نیست و در سبد هزینه های انجمن مبلغ ناچیزی تلقی می شود.  در عین حال پیش بینی حق عضویت متناسب با شرایط تورمی و وصول آن می تواند بخش کوچکی از نیازهای مالی انجمن را تأمین نماید؛ حال آنکه انجمن در وصول حق عضویت به دلیل مشکلات اجرایی و نازل بودن مبلغ آن هیچگاه بصورت جدّی پیگیر وصول آن نبوده است و اقدامات محدود انجام گرفته نیز تاکنون قرین موفقیت نبوده است.

از طرفی هرگونه افزایش حق عضویت مستلزم تصمیم گیری در مجمع عمومی انجمن است و هیأت مدیره انجمن بدون مجوز و مصوبه مجمع عمومی و تأیید کمیسیون انجمن های علمی کشور و اداره ثبت اسناد اجازه افزایش حق عضویت را ندارند. مشخصا تاکنون به واسطه فرایند بورکراتیک-حقوقی و ثبتی اقدامی در این خصوص از سوی انجمن انجام نپذیرفته است. بدیهی است بهترین راه برای تمهید حق عضویت متناسب با وضعیت تورمی و هزینه ها در کشور، واگذاری صلاحیت و اختیار تعیین مبلغ حق عضویت به هیأت مدیره انجمن از طریق جلب نظر مساعد اعضاء در مجمع عمومی است که می باید در آینده هدف گذاری و برنامه ریزی شود.

بر اساس اساسنامه اکثر انجمن ها و از جمله انجمن علوم سیاسی ایران، عضویت افراد مشروط به پرداخت حق عضویت سالانه است و عدم پرداخت حق عضویت سالانه، افراد را از شمول عضویت انجمن خارج می سازد. البته هیچیک از مسئولین انجمن در طول مسئولیت خود از این مکانیزم بهره نبرده و حتی در موارد معدودی که به هر دلیلی برخی اعضاء از پرداخت حق عضویت ناتوان و یا استنکاف وزیدند؛ علیرغم نیازهای مالی انجمن؛ دست اندرکاران مانعی برای ادامه مشارکت انجمنی اعضاء فراهم نکردند.

در ارتباط با حق عضویت، برخی انجمن های علمی از جمله انجمن جامعه شناسی ایران معمولا زمان برگزاری مجمع عمومی و انتخابات را فرصت خوبی برای وصول حق عضویت های سه ساله دانسته و مکانیزم های در این خصوص پیش بینی می نمایند که البته انجمن علوم سیاسی هیچگاه این رویکرد را انتخاب نکرده است.

http://drmaghsoudi.ir

  • مجتبی مقصودی
۱۰
تیر

سلسله یادداشت هایی در باره

انتخابات جدید انجمن علوم سیاسی ایران

"در ضرورت مشارکت انجمنی"

(1)

 

مجتبی مقصودی

از بنیانگذاران و عضو هیات مدیره ادوار مختلف انجمن علوم سیاسی ایران

 

دو دهه از فعالیت های انجمن علوم سیاسی ایران می گذرد. در طول این دو دهه انجمن دستاوردهای بزرگی داشته است. در کنار این دستاوردها؛ این نهاد با آسیب ها، تنگناها و مشکلاتی هم روبرو بوده است که شناسایی هریک و کاربست راهکارهای مناسب، واقع بینانه و امکانپذیر می تواند وضعیت و جایگاه انجمن را بهبود ببخشد.

به دلایلی که در زیر برخواهم شمرد تلاش خواهم کرد تا در سلسله یادداشت هایی تا زمان برگزاری مجمع عمومی انجمن علوم سیاسی ایران و برگزاری هشتمین دوره انتخابات هیأت مدیره که در چهارشنبه ۲۱ تیرماه ۱۴۰۲ برگزار خواهد شد به وضعیت کنونی، کمی و کاستی ها و آسیب ها و راهکارهای بهبود وضعیت انجمن بپردازم.

اول: به دلیل سابقه و قدمت مشارکت، حضور و آشنایی با زوایا و ابعاد مختلف انجمن از اولین روزهای تاسیس تاکنون؛

دوم: ضرورت برنامه ریزی عالمانه و تمهید نقشه راه برای ارتقاء وضعیت انجمن در قالب انتخاب هیأت مدیره جدیدی که در عین مقبولیت،کارایی بیشتری داشته و وقت بیشتری برای فعالیت داوطلبانه انجمنی صرف نموده تا انجمن در سال های آینده بتواند جایگاه مرجعیت و پیشتازی در حوزه علوم سیاسی کشور را همچون گذشته ایفاء نماید و مجددا در ردیف ده انجمن برتر حوزه علوم انسانی قرار گیرد.

سوم: بنده نیز به عنوان عضو هیأت مدیره دوره هفتم انجمن علوم سیاسی ایران مسئولیت خود را در کاهش فعالیت های انجمن و اُفت دو پله ای رتبه انجمن می پذیرم و به همین دلیل ضمن عذرخواهی؛ در این دوره کاندیدا نخواهم بود و صد البته امیدوارم اعضاء انجمن با انتخاب کاندیداهای اصلح و نظارت مداوم و مطالبه گری از مسئولین و دست اندرکاران انجمن بتوانند در سال های آینده انجمن را مجددا  به جایگاه از دست رفته خود برسانند.

چهارم: هرچند در انتخابات این دوره کاندیدا نخواهم بود ولی به عنوان یک عضو ساده تلاش خواهم کرد نقش موثری در انتخابات پیش رو ایفاء کنم تا در سایه مشارکت اعضاء، بهترین ها در کسوت هیأت مدیره جدید انتخاب گردند و این گونه نباشد که در خاتمه دوره نسبت به انتخاب خود احساس خُسران کنیم.

پنجم: کمک به افزایش مشارکت اعضاء در انتخابات بزرگترین نهاد علمی، غیر دولتی و مستقل علوم سیاسی کشور؛ چرا که مشارکت هر چه بیشتر در انتخابات پیش رو ضمن ایجاد شأنیت بیشتر و پشتوانه قوی تر برای هیأت مدیره جدید، مسئولیت سنگین نمایندگی منتخبین را به این همکاران گوشزد خواهد کرد و به علاوه در چارچوب مسئولیت نمایندگی اعضاء، هیأت مدیره و به ویژه رئیس انجمن وظیفه سنگینی را در راهبری انجمن برعهده دارد.

  • مجتبی مقصودی
۲۲
خرداد
در نشست تخصصی رفتار انتخاباتی اقوام در ایران که در مرکز تحقیقات صدا و سیما برگزار شد، مجتبی مقصودی ضمن تشریح رفتار انتخاباتی اقوام در ایران بیان کرد: تداوم و تناوب قدرت در قالب مبارزات انتخاباتی در جوامع در حال گذار به دموکراسی از حساسیت و ظرافت بیشتری برخوردار است. وی در ادامه به وعده‌های انتخاباتی نامزدها و رسانه‌های ارتباط جمعی اشاره کرد و افزود: رسانه‌های ارتباط جمعی یکی از ابزارهای انعکاس وعده‌های انتخاباتی نامزدها هستند. نخبگان سیاسی بر اساس نویدهایی که به رأی‌دهندگان خود می‌دهند، انتخاب می‌شوند، وظیفه مطبوعات و وسایل ارتباط جمعی نیز برخورد فعالانه و منتقدانه با وعده‌های انتخاباتی است.مقصودی با بیان این که جایگاه اقوام در مبارزات انتخاباتی در جوامع در حال توسعه با تکیه بر قومیت شکل می گیرد، خاطرنشان کرد: در جوامع در حال توسعه به دلیل نبود نهادهای مدنی جدید و تشکل‌های واقعی حزبی که مبتنی بر پایگاه طبقاتی و منافع و اهداف مشترک سیاسی و اقتصادی باشند و سنت‌های ماندگار دموکراسی پارلمانی را شکل بخشند، یارگیری احزاب سیاسی و برنامه‌های انتخاباتی با تکیه بر شکاف‌های اجتماعی، قومی ـ مذهبی و روابط مرکز ـ پیرامون صورت می‌پذیرد.
  • مجتبی مقصودی
۱۷
مهر
فصلنامه مطالعات ملی؛ 28، سال هفتم، شماره 4، 1385: 108 - 83           مجتبی مقصودی                                                                                                                             چکیده :   برگزاری انتخابات آزاد و عادلانه و وجود رقابت سیاسی یکی از وجوه دموکراسی و مشروعیت نظام‌های سیاسی محسوب می‌گردد که در جوامع در حال گذار به دموکراسی از اهمیت دوچندان برخوردار است. در این مقاله نویسنده ضمن تلاش برای تبیین ابعاد نظری انتخابات و فرایندهای آن، جایگاه اقوام را در مبارزات انتخاباتی جوامع در حال گذار به دموکراسی تشریح نموده، گام‌های ایرانیان در گذار به دموکراسی و تجربیات تاریخی آنها را برمی‌شمارد، و ضمن دسته‌بندی رویکردهای مختلف نسبت به مشارکت سیاسی اقوام در جامعه سیاسی ایران به سه دسته مونولوگیست‌ها، دیالوگیست‌ها و اپورتونیست‌ها، با دستمایه قراردادن 9 دوره انتخابات ریاست جمهوری، میزان مشارکت مردم دو استان کردستان و سیستان و بلوچستان را مورد تجزیه و تحلیل و بررسی قرار می‌دهد.کلید واژه‌ها: ‌مشارکت انتخاباتی، اقوام، کردستان، بلوچستان، انتخابات ریاست جمهوری
  • مجتبی مقصودی