گزارش نشست علمی

"بررسی، تحلیل و آینده پژوهی اعتراضات 1401"

 

مقدمه

      به دنبال درگذشت مهسا امینی، از اواخر شهریور ماه تاکنون کشور شاهد اعتراضات و ناآرامی های گسترده ای است که در طول حیات جمهوری اسلامی به لحاظ گستردگی حضور نیروهای اجتماعی، مشارکت دیاسپورای ایرانی خارج از کشور و تطویل ناآرامی ها بی سابقه ارزیابی می شود.

      انجمن علوم سیاسی ایران در چارچوب مسئولیت حرفه ای و انجمنی و در راستای تحلیل، تبیین، آینده پژوهی و ارائه راه کارهای ملی سلسله نشست هایی را در این ارتباط پیش بینی و برنامه ریزی نموده است که اولین جلسه آن با حضور  7 استاد و صاحبنظر علوم سیاسی از دانشگاه های مختلف کشور برگزار شد و هر یک از  این صاحبنظران به بررسی ابعادی از این اعتراضات پرداختند. اولین نشست از سلسله نشست های انجمن در بررسی اعتراضات اخیر با مشارکت عالمانه و تخصصی دکتر ابوالفضل دلاوری، دکتر رُز فضلی، دکتر محمد جواد غلامرضا کاشی، دکتر محمد مهدی مجاهدی، دکتر سیمین حاجی پور، دکتر الهه کولایی و دکتر رضا نجف زاده با دبیر علمی دکتر مجتبی مقصودی در 28 مهر در دفتر انجمن علوم سیاسی ایران برگزار شد.

 گزارش اولین نشست از سلسله نشست های " بررسی، تحلیل و آینده پژوهی اعتراضات1401"  تقدیم کنشگران علمی – اجتماعی، نهادهای تصمیم گیر و علاقمندان  می شود. امید است این نشست طلیعه بهتری برای فهم ریشه ای و عمیق تر این تحولات سیاسی- اجتماعی کشور گردد.

 

دکتر مجتبی مقصودی  

    در ابتدای نشست، دکتر مقصودی به عنوان دبیر علمی این جلسه ضمن خوشآمد گویی به سخنرانان و حاضرین جلسه و ابراز امیدواری از ثمر بخش بودن این نشست ها و استمرار چنین جلساتی به منظور بررسی جامع زوایای اعتراضات اخیر کشور، این ناآرامی ها را دارای ابعاد گسترده ای دانستند که از منظرها و زوایای مختلفی قابل تحلیل و بررسی است. ایشان ابراز امیدواری کردند که این جلسات بتواند به سوالات زیر در حد بضاعت و فرصت پاسخ دهد؛ هرچند بحث و بررسی همه ی ابعاد این تحولات در این مختصر نمی گنجد. علیهذا؛ پرسش های ده گانه ای را در این ارتباط برای همفکری در این نشست می توان مطرح کرد که امیدوارم سخنرانان در مورد این محورهای دهگانه ارائه طریق بفرمایند. این محورها و سوالات کلیدی عبارتند از:

• نحوه تعریف، توصیف و نامگذاری وقایع و رخدادهای اخیر؛
• ارائه و دستیابی به الگوی نظری و چارچوب مفهومی مناسب تحلیلی و تبینی اعتراضات؛
• شناسایی ریشه ها، زمینه ها و علل اصلی و فرعی و عوامل شتاب زا در این بحران؛
• وضعیت سنجی و وزن نیروهای اجتماعی و کنشگران سیاسی درگیر در این منازعه؛
• بررسی و دسته بندی جنس و ماهیت انتظارات، مطالبات و تقاضاهای معترضین؛
• نحوه ی مواجهه ی دولت و نهادهای حاکمیتی با تقاضاها و اعتراضات؛
• مهمترین ویژگی ها، وجوه شاخص و برجسته رخدادها و نیز شناسایی شباهت ها و تفاوت ها با تحرکات مشابه در بعد از انقلاب بهمن 57؛
• آینده پژوهی اعتراضات و پیش بینی تأثیر آن بر آینده نظام سیاسی، جامعه ملی و در سطح منطقه و جهان؛
• درس ها و بایسته های اعتراضات اخیر؛
• راه کارهای خروج از بحران و تأمین منافع ملی.

 

آدرس: منتشره در خبرگزاری خبرآنلاین و سایت انجمن علوم سیاسی ایران:

https://www.khabaronline.ir/news/1689503/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%88-%DA%AF%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%86%D8%AA%DB%8C%D8%AC%D9%87-%D8%AD%D8%B0%D9%81-%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%B1%D9%88-%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%B1%D9%81%D8%AA%D9%87-%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84

http://www.ipsa.ir/content/7/%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1/14530/           

و سایت ها، شبکه اطلاع رسانی و مطبوعاتی: روزنامه هم میهن، دنیای اقتصاد، جماران، خبربان و ویستا

ادامه نشست و سخنرانی مشارکت کنندگان علمی

افتتاحیه گروه علمی تخصصی جامعه شناسی صلح انجمن جامعه شناسی ایرانبا مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران طی مراسمی با سخنرانی اساتید اندیشمند و فرزانه در روز یکشنبه 21 آذر در ساعت 16 الی 18 در سالن شریعتی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار می شود. -  دکتر سید حسین سراج زاده:(عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی، رییس انجمن جامعه شناسی ایران)   -   دکتر محمد امین قانعی راد:( عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور ):جامعه شناسی فرهنگی صلح-    دکتر نعمت اله فاضلی                                                                                               (دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی):   انسان شناسی صلح-    دکتر مجتبی مقصودی  ( رییس هیئت مدیره انجمن علمی مطالعات صلح ایران) : جامعه شناسی سیاسی صلح-  دکتر الهه کولایی          ( ااستاد مطالعات منطقه ای دانشکده حقوق و علوم سیاسی):صلح در چشم انداز روابط بین الملل

توافق هسته ای نقطه عطف ورود ایران به دوران جدید روزنامه اقتصادی تعادلتاریخ خبر: سه شنبه 1394/8/12..... http://www.taadolnewspaper.ir/print/32195 1/1گروه ایران|محمد ستاری| در نشست علمی پسا توافق و سیاست ازسوی کارشناسان بررسی شدماه ها مذاکرات هسته یی میان ایران و گروه 5+1 که به گمان کارشناسان در تاریخ دیپلماسی جهان کم نظیر بوده، فارغ از دستاوردها و تبعات آن، فضایی از گفتمان و بحث های کارشناسی را در بطن اجتماعی و سیاسی ایران به وجود آورده است. در همین راستا و در تازه ترین سلسله نشست های هم اندیشی درمورد توافق هسته یی، انجمن جامعه شناسی ایران نشستی علمی با عنوان «پسا توافق و سیاست» در مرکز همایش های کتابخانه ملی برگزار کرد و در آن نظرات چهار استاد علوم سیاسی کشور را درخصوص دوران پسا توافق و تاثیر آن بر سیاست داخلی و خارجی جویا شد.    دکتر مجتبی مقصودی استاد علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی. واحد تهران مرکز و رییس انجمن مطالعات صلح ایران در ابتدای این نشست علمی بااشاره به فرمول های سیاسی که در همه نظام های سیاسی شمولیت دارد، کار ویژه این فرمول های سیاسی را پیوند دهنده طبقات فرادست و فرودست جامعه همچنین تسهیل کننده مناسبات دانست و گفت: کارکردهای دیگر این فرمول های سیاسی ساده سازی پیچیدگی های دنیای سیاست همچنین فراهم کننده هویت مشترک مشروعیت بخش به عمل حاکمان است. وی با برشمردن سه روایت از دوران پسا توافق در کشور افزود: برخی معتقدند که هیچ تغییری در مناسبات ایجاد نشده و در همچنان روی همان پاشنه خواهد چرخید. برخی توافق را دوره جدیدی از مناسبات ایران و غرب می دانند و دسته سوم قرائتی بینابینی از این تحول داشته و معتقدند با تعامل می توان به گام های طرف مقابل توجه داشت و ظرفیت بازگشت پذیری نیز وجود دارد.  دکتر مقصودی بااشاره به روح بدبینانه قانون اساسی نسبت به غرب که باتوجه به شرایط دوران انقلاب و جامعه جهانی این نگاه غالب شده است، گفت: در شرایط اولیه انقلاب وضعیتی دست داد که این بیگانه ستیزی دست برتر را داشته باشد، ولی امروز 37سال از آن روزها گذشته و طبقه متوسط جدیدی شکل گرفته که رویکرد تعامل با جهان را خواستار است و نمونه آن هم آرایی است که مردم در سال92 به صندوق های رای ریختند.    در ادامه این نشست دکتر کاووس سیدامامی استاد دانشگاه امام صادق (ع) بااشاره به توافق هسته یی و دوران پسا برجام در کشور گفت:توافق نقطه عطفی است که می تواند بیانگر ورود ایران به مرحله جدیدی از تاریخ خود باشد. این امر شرایط را برای انواع فرصت ها فراهم کرده و اگر به دلیل نداشتن چشم اندازی درست از سیاست بین الملل نخواهیم از این فرصت استفاده کنیم، قطعا به کشور و نظام سیاسی آن آسیب هایی جدی وارد خواهد شد. وی گفت: با بررسی روند کشورهای توسعه یافته درمی یابیم که قدرت و تداوم امنیت صرفا اقتدار نظامی نیست، بلکه لازمه این قدرت افزودن به توان اقتصادی و تلاش برای سربلندی اقتصاد کشور است. ما به سبب تحریم ها تنها توانستیم در بخش های دفاعی پیشرفت های خوبی به دست آوریم، اما امروزه با گشایشی که صورت گرفته، می توان از این فضا برای حرکت سریع کشور به سمت توسعه استفاده کرد. سیدامامی با تاکید بر حفظ تمام نهادهای موجود و اتخاذ سیاست جذب حداکثری در کشور تاکید کرد: ارج نهادن به نهادهای سیاسی و اتخاذ رویکرد جذبی در سیاست داخلی عوامل مهمی هستند که بنا به ضروریات جامعه ایران، اگر به آن پرداخته نشود باید انتظار بحران های اجتماعی را داشت.     دکتر ابراهیم متقی استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران نیز در ادامه این نشست، ضمن تایید صحبت های سیدامامی گفت: نگاه من این است، زمانی کشور ساخته می شود که نگاه حزبی و قطبی حاکم نباشد. من معتقدم که در فضای برجام جامعه ایران به شدت قطبی تر از گذشته شد و در آینده نیز این قطبی شدن تشدید خواهد شد و این امر را می توان از صحبت های مسوولان در رسانه ها متوجه شد. متقی در ادامه در پاسخ به سوال خبرنگار «تعادل» مبنی بر ورود سرمایه گذاران خارجی به کشور در دوران پسا توافق همچنین راهکارهای دولت برای جذب این سرمایه گذاران گفت: دولت محور اصلی خود را بر سیاست خارجی تعریف کرده و معتقد است که مشکلات اقتصاد ایران مربوط به سیاست خارجی است. معتقدم که گرچه یک فرصت صد روزه برای تحقق این امر ایجاد شد و در آینده هم تلاش های موثری در این راستا صورت خواهد گرفت، اما با شناختی که از اقتصاد سرمایه داری دارم که برای هر کشور در چارچوبی مشخص تقسیم کار انجام داده است، بعید می دانم که جامعه بین الملل اجازه ورود ایران به سازمان تجارت جهانی و نهادهای اقتصادی منطقه یی و بین المللی را صادر کند.     دکتر الهه کولایی نماینده سابق مجلس و استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران نیز در این نشست بااشاره به رابطه و کارکرد دوسویه سیاست داخلی و خارجی در عصر جهانی شدن، گفت: مساله مهم ادراک تصمیم گیرندگان به فرآیندهای تغییر است. ایران کشوری است که اگر هم بخواهیم نمی توانیم از تحولات بین المللی و پیرامونی خود جدا باشیم. در عصر جهانی شدن فضا به گونه یی ایجاد شد که برخی کشورها مانند کشورهای آسیای شرقی از مزایای آن بهره مند شدند و برخی کشورها هم مانند ما در پرتو تفکرات استکبارستیزی هزینه پرداخت کردند. وی افزود: ظرفیت های ساختاری و نهادی ما قابل چشم پوشی نیست و تمام سیاست هایی که در طول سه دهه اخیر برای تغییر رفتار ایران شکل گرفته به دلیل همین وزن ژئوپلیتیکی ایران است. متاسفانه ما برخلاف این وزن حرکت کرده ایم و یک نمونه آن فروپاشی شوروی و عدم بهره برداری ایران از فرصت های بی نظیری بود که در مرزهای شمالی کشورمان به وجود آمد.کولایی در پایان گفت: الگوی برجام الگویی است که می تواند به ما برای تعامل و رابطه با جهان کمک کند، اما نباید فراموش کنیم که اجرای برجام ساده نخواهد بود و کشورهایی که تا به امروز از این شرایط سود برده اند به راحتی حاضر به برهم خوردن نظم موجود نیستند و وظیفه دستگاه دیپلماسی ایران در این زمینه بسیار مهم است.