ترویج فرهنگ کتاب خوانی پیش
نیاز گسترش فرهنگ صلح؛
بررسی موردی منطقه خاورمیانه
دکتر
مجتبی مقصودی*
همزمان
با روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه19 آبان 1394 برابر با 10 نوامبر، به اهتمام
انجمن ترویج علم، انجمن مطالعات صلح ایران و انجمن علوم سیاسی ایران و تعداد دیگری
از نهادها و موسسات دولتی و غیر دولتی "همایش ملی فرهنگ علم، فرهنگ صلح" در برج میلاد برگزار شد و در نشست های مختلف آن دکتر هادی
خانیکی، دکتر نسرین مصفا، دکتر مهدی زارع، دکتر محمد منصور نژاد، دکتر عباس کریمی،
دکتر ارسلان قربانی شیخ نشین، دکتر کبری روشنفکر، دکتر زرین زرین دار، دکتر علی
شهیدی و دکتر مهدی نصر به ارائه مقالات خود پرداختند. از سخنرانان نشست های عصر
دکتر مجتبی مقصودی دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی و رییس هیات مدیره
انجمن مطالعات صلح ایران بود که سخنرانی خود را با عنوان "ترویج فرهنگ کتاب
خوانی پیش نیاز گسترش فرهنگ صلح؛ بررسی موردی منطقه خاورمیانه " ارائه دادند. با هم
متن این سخنرانی را می خوانیم:
منطقه
خاورمیانه دهه هاست که درگیر جنگ، منازعه و ستیز است. قطعا عوامل متعدد ژئوپلیتیک،
استراتژیک، ژئو اکونومیک در کنار تعدد زمینه ها و بسترهای داخلی، بازیگران منطقه
ای و فرا منطقه ای در بروز و ظهور، استمرار و پیچیدگی این معادله چند مجهولی موثر
بوده، این مقاله نیز به تکرار دلایل بروز و استمرار خشونت و درگیری از زاویای
مذکور نمی پردازد، که هر یک از مولفه ها موضوع و عنوان ده ها اثر اعم از کتاب،
مقاله و سخنرانی بوده است؛ بلکه در تلاش است تا فاصله معنی دار جوامع خاورمیانه با
عنصر مطالعه، قهر با کتاب و فقر مطالعاتی را در عرصه بدفهمی ها و کژکارکردی های
سیاسی- اجتماعی و فرهنگی در عرصه داخلی، مناسبات محلی و ملی و نیز با همسایگان در
سطح جوامع خاورمیانه مورد توجه قرار دهد.
وضعیتی پاردوکسیکال در خاورمیانه؛ از خاستگاه
تمدن و ادیان الهی تا خشونت ورزی گسترده و عریان
منطقه خاورمیانه از پیشینه علمی، تمدنی، دینی
ویژه ای برخوردار است تا جایی که می توان خاورمیانه را گهواره تمدن بشری نامید.
قدیمی‌ترین تمدن‌های تاریخی در منطقه‌ای در بین النهرین به وجود آمدند. سومری‌ها، اکدی
ها، بابلی‌ها و آشوری‌ها همه در این منطقه شکل گرفته و رشد پیدا کردند. اولین خطوط
الفبا و الفبای بابلی، ظهور دین زرتشت و امپراطوری ایران در این منطقه شکل گرفت. این
منطقه خاستگاه مهمترین پیامبران الهی، اولواالعزم و صاحب کتاب است. پیامبرانی که
مهمترین رسالت شان اصلاح امور، برپایی جامعه ای عدالت محور و هدایت انسانها بوده
است . زادگاه ادیان مهمی چون یهودیت، مسیحیت و اسلام و کتاب های
تورات، انجیل و قرآن کریم بوده و مکان های مقدس و متبرک این سه دین نیز در این منطقه
قرار دارند. خاورمیانه از نخستین خاستگاه های تمدن
جهان بوده و بسیاری از باورها و آیین های جهان، از این جا برخاسته اند.
خاورمیانه
خاستگاه آخرین دین الهی و خاتم انبیاء است. دینی که کتاب الهی مهمترین معجزه رسول
اکرم (ص) است قرآن کریم کتاب هدایت
و رحمت برای مردم است و همیشه تابنده و حاضر در بین مردم بوده و خواهد بود .
در حالی که
پیامبر اسلام(ص) امی و درس‌نخوانده بود ولی در قرآنی که برای بشر آورده است به قلم
و آنچه می‌نگارد سوگند الهی خورده شده است. خداوند بزرگترین موجود عالم هستی و غیرمتناهی
به قلم سوگند می‌خورد که این به معنی عظمت طراز قلم است. که در قرآن کریم خداوند
متعال به کتاب و قلم سوگند یاد می کند.
-
یا پیام اسلام با واژه (اقْرَأْ) یعنی (بخوان) شروع شده است در
این کلمه اشاره ای است به این موضوع که اسلام دین علم است
جالب است بدانید که در قرآن کلمه (علم) و مشتقات آن بیش از
500 بار تکرار شده است و این نشانگر اهمیت دادن اسلام به مقوله علم آموزی است. پیامبر
(ص) یادگیری علم را بر هر زن و مرد مسلمان فرض دانسته است. و انچه که امروز محققان
منادی آنند قرآن در 14 قرن پیش به آن اشاره کرده است
یا خداوند می فرماید:
(قُلْ هَلْ یَسْتَوِی الَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَالَّذِینَ لَا یَعْلَمُونَ إِنَّمَا
یَتَذَكَّرُ أُولُو الْأَلْبَابِ) (الزمر: 9)
ترجمه : " آیا
كسانى كه مىدانند و كسانى كه نمىدانند یكسانند؟ تنها خردمندانند كه پند
پذیرند"
-
یا پیامبر(ص) که شرط آزادی اسرا را یاد دادن سواد به مسلمانان بی سواد قرار دادند.
از اهمیت آموزش و خواندن خبر می دهد.
-
همچنان که روایت از پیامبر اکرم نقل می شود که: «اطلبوا العلم ولو
بالصین; دانش بجویید; اگر چه در چین باشد .»
براستی با چنین دین، مسلک و روشی چون اسلام که مردم را این
گونه(موکدا)به یادگیری علم و کتابخوانی دعوت می نماید، در زندگی اجتماعی اینچنین
از آموزه های اسلام دور افتاده اید و بجای پیوند با ریسمان الهی نه تنها اینگونه
پراکنده شده ایم، بلکه به روی هم شمشیر کشیده ایم.
با چنین مقدماتی و طرح این نکته کلیدی که خواندن، نوشتن،
قلم، کتاب و علم آموزی این چنین جایگاهی در دین مبین اسلام دارد، چرا خاورمیانه در
چنین وضعیت آشفته ای گرفتار است. در عراق، یمن، بحرین، سوریه، لبنان، فلسطین
اشغالی و ترکیه. خشونت عریان، جزمیت، دگماتیسم، افراطی گری ها، قساوت ها.... موج
می زند. از برادری و اخوت کمتر نشانی باقیمانده است. بنظر می رسد خشونت در سطح
منطقه نهادینه شده است از نهاد خانواده و خشونت خانوادگی،خشونت در متون درسی،
خشونت در مناسک مذهبی.... تا خشونت های ساختاری، ایدئولوژیک، هنجاری، سیستماتیک و فراگیر
از سوی اکثر دولت های منطقه ...
مفاهیمی نظیر رواداری، دگر پذیری و تساهل و
مدارا توهین سیاسی شده است.نفرت پراکنی و یقه درانی گسترش یافته است، در عوض
روشنفکران و حکما و علمای میانه رو و خشونت پرهیز و تساهل مدار به خانه ها خزیده
اند...... در یک کلام منطقه اسیر افراطی گرایی لجام گسیخته و سرایت پذیر شده است؟
و خشونت نیز جزیی از زندگی روزمره.... بنظر می رسد آنچه در این میانه ارزشی ندارد
جان انسان ها است.
ادامه مطلب
درج شده در تاریخ جمعه 22 آبان 1394
طبقه بندی: مقالات، گفتگو و هم اندیشی، اخبار،
برچسب ها: فرهنگ صلح، خاورمیانه، فرهنگ کتابخوانی، سرانه مطالعه، مجتبی مقصودی، انجمن مطالعات صلح ایران،
توسلی: موضوع جامعه‌شناسی سیاسی، محیط اجتماعی دولت است
مقصودی: اثری در چارچوب سوسیالیزم رمانتیک ایران‌گرا
دولت، موضوع اصلی جامعه‌شناسی سیاسی نیست
توسلی گفت: این اثر مانند هر کتابی در چاپ دارای اشکالاتی است؛ مثلا در صفحه 25 کتاب آمده است: «بعدها جامعه‌شناسان پیشتاز قرن بیستم مانند مارکس، وبر، رومر و دورکیم ...» در این جمله دورکیم در جامعه‌شناسان قرن بیستم جای گرفته است که وی متعلق به این قرن نیست. همچنین در صفحه 29 می‌خوانیم: «در صورتی که جامعه‌شناسی سیاسی زمینه‌های زیست‌شناسی، رفتارشناسی، روانشناسی سیاسی را در برمی‌گیرد.» در این جمله پس از زمینه باید صفت قرار بگیرد و به جای زیست‌شناسی می‌توان از زیست‌شناختی استفاده کرد.
وی افزود: همچنین در صفحه 79 با وجود اینکه مولف در پاورقی به منبع ارجاع داده، اما در متن نیز یک بار دیگر همین منابع مشخص شده است. در این رابطه می‌توانست نظم بهتری را در ذکر منابع برقرار کرد. با وجود این مواردی که نام بردم شامل نقد شکلی اثر است و به آسانی در چاپ‌های بعدی کتاب قابل برطرف کردن است، اما به نظر بنده از لحاظ نقد محتوایی، مولف چند سطری را به بیان روش پرداخته و از آن گذر کرده است. در حالی که در جامعه‌شناسی‌سیاسی سه روش پوزیتیویستی، اثباتی یا تفهمی و روش مارکسیستی که دیالیتکی است و از هگل گرفته شده، مطرح است. بنابراین در این اثر چندان مشخص نیست که از منظر کدام روش و نگرش به جامعه‌شناسی سیاسی پرداخته شده و به عبارتی جای تنقیح روش در آن خالی است.
توسلی پس از انتقاد بر مشخص نشدن نوع روش در کتاب شیخاوندی عنوان کرد: اصولا در تعریف جامعه‌شناسی سیاسی گفته می‌شود این حوزه چندان به دولت کار ندارد؛ اینکه شناخت دولت را در جامعه‌شناسی سیاسی بگذاریم حداقل در شناخت مدرن آن چندان شناخت دولت موضوعیت ندارد زیرا جامعه‌شناسی سیاسی عبارت است از بررسی محیط اجتماعی دولت و نه خود دولت. به همین دلیل تا چند دهه گذشته در دانشگاه‌های فرانسه علم سیاست و جامعه‌شناسی سیاسی در سنت قدیم آن با هم و در هم تنیده مورد بررسی قرار می‌گرفت اما در سنت مارکسی، دولت یک امر روبنایی است و دولت آلت دست صاحبان عوامل تولید است. از طرفی در سنت وبری نیز خود دولت موضوعیت ندارد، بلکه اقتدار موضوعیت دارد.
وی ادامه داد: به همین دلیل شناخت دولت به خودی خود موضوع علم سیاست است، اما در جامعه‌شناسی‌سیاسی محیط اجتماعی دولت مدنظر است که چه گروه‌ها و نیروهایی بر دولت اثر می‌گذارند؟ اساسا در دوره جدید جامعه‌شناسی سیاسی چیزی جز بررسی روند دموکراسی‌سازی در سنت لیبرالی مطرح نیست. ضمن اینکه مواردی مانند چه چیزهایی مانع دموکراسی است و دموکراسی چگونه تعمیم پیدا میکند و زمینه‌های اجتماعی گسترش آن چیست؟ طرح و دنبال می‌شود.
این عضو هیات علمی دانشگاه اظهار کرد: شاید از نظر استاد، زمانی که شناخت دولت را در مرکز یک کار جامعه‌شناسی سیاسی قرار داده، توجیحی برای آن داشته باشد، اما در سنت جامعه‌شناسی سیاسی خود دولت دیگر موضوع اصلی تحقیق به شمار نمی‌آید، بلکه نیروهای اجتماعی، احزاب، گروه‌های نفوذ و فشار موضوع اصلی بحث هستند. به همین تعبیر می‌گوییم در علم سیاست نگرش از بالا به پایین و تاثیرات دولت در جامعه است اما در جامعه‌شناسی سیاسی تاثیرات از پایین به بالا مورد بررسی قرار می‌گیرد.
نیش قلم استاد با کنایه به روایات تاریخی فراموش نشدنی است!
مقصودی نیز به عنوان ناقد اثر با اشاره به ویژگی‌های قلم مولف گفت: فارسی‌گردانی، ریزبینی و دقت‌نظر استاد شیخاوندی مثال‌زدنی است. برای نمونه زمانی که مطالعه کتاب را آغاز می‌کنیم در صفحات نخست به جای واژه مرسوم پیشگفتار از پیش نوشتار استفاده کرده، زیرا در واقع گفتاری در کار نیست و ما با نوشتار سر و کار داریم. البته با این موارد در این اثر بسیار روبه‌رو خواهید شد. باید به این نکته نیز اشاره کرد که نثر متفاوت، ملاحظات دستوری و واژگانی نویسنده جای تامل دارد و باید بر آنها بحث بیشتری صورت بگیرد.
وی ادامه داد: همچنین در متن کتاب دقت‌نظر در یافتن معادل‌یابی‌ها مشاهده می‌شود؛ مثلا زمانی که از کتاب «پرنس» که همین معادل در فارسی برای آن به کار رفته یا «شهریار» که برخی صاحبنظران به کار بردند، استاد برای این واژه معادل درستی وارد میکند و می‌گوید واژه «امیر» درست‌تر است. زیرا ما در آن زمان نظام شاهی و پرنس و امثال آن نداریم و برای معادل آن دوران امیر مناسب‌تر است. از طرفی در جا به جای کتاب از تاریخ معاصر ایران فکت‌هایی برای مخاطب آورده می‌شود تا فهم مطالب آسان‌تر شود. اگرچه من توقع دارم که آوردن این مثال‌ها در ادامه اثر افزایش یابد اما در همین اندازه نیز به جذابیت آن می‌افزاید.
این عضو هیات علمی دانشگاه اظهار کرد: گاهی وقت‌ها در لابه‌لای همین ادبیات نیش قلم استاد، فراموش نشدنی است و با توجه به اینکه شاید شرایط بیان برخی مطالب به صورت آشکار ممکن نباشد، به صورت کنایه یا در قالب شرح حالی در گذشته بیان می‌شود. برای مثال زمانی که مولف در صفحه‌های 46 و47 از دوران ابن‌خلدون یاد میکند، خواننده کم و بیش درمی‌یابد که به شرح مساله‌ای در دوران نزدیک‌تری مواجه هستیم، اما استاد از زمان ابن‌خلدون برای بیان مقصود خود بهره برده و تلاش کرده است تا با معادل‌سازی زمانی یک رویداد به مخاطب درک بهتری از مسائل ارائه دهد.
مقصودی عنوان کرد: اگر بخواهم از کل اثر یک دسته‌بندی ارائه دهم، باید بگویم این کتاب در چارچوب جامعه‌شناسی کلاسیک با سنت فرانسوی می‌گنجد. سنت فرانسوی از آن لحاظ که کتاب به گفته خود استاد تحت تاثیر یکی از صاحبنظران جامعه‌شناسی فرانسه است که اگر شما چهار جلد از کتاب‌های لوفر را مطالعه کنید، در خواهید یافت که مولف به ویژه از یکی از مجلدهای آن بیشتر بهره گرفته است. از طرفی بنده در ارزیابی این اثر یک ادعا می‌کنم و آن ادعا این است که کتاب استاد شیخاوندی را در چارچوب سوسیالیزم رمانتیک ایران‌گرا (انسان‌گرا) می‌بینم.
وی بیان کرد: به عبارتی سوسیالیزم انسان‌گرا با سوسیالیزم زمخت نوع استالینی و تروتسکی بسیار متفاوت است. سوسیالیزم انسان‌گرا، ادبیات متاخر و روان‌تری دارد و انسان و مناسبات انسانی در محور آن هست. بنابراین بنده این کتاب را در چارچوب سوسیالیزم رمانتیک ایران‌گرا و انسان‌گرا دسته‌بندی می‌کنم؛ ایران‌گرا به لحاظ ذائقه مولف است که این روحیه ایران‌گرایی در جای جای کتاب قابل مشاهده است.
اثری برای بیستمین سالگرد درگذشت لوفر فرانسوی
شیخاوندی با اشاره به جمع‌آوری مطالب کتاب در چهل سال پیش گفت: یکی از استادان فرانسوی من، هانری لوفر که چهار کتاب درباره ملت نوشته بود، باعث شد، بنده سراغ این بروم که آیا ملت ما به معنای سیاسی کلمه ملت هست یا خیر؟ از طرفی آیا دولت ما، دولت است و این دولت چگونه دولتی است؟ بنابراین در تالیف اثر بیشتر تحت تاثیر استادم بودم که شروع به گردآوری مطالب آن کردم و کتاب را نیز به مناسبت بیستمین سال درگذشت لوفر، یکی از جامعه‌شناسان بزرگ قرن بیستم منتشر و به وی تقدیم کردم.
وی افزود: این اثر 15 فصل دارد که سه فصل نخست آن مقدمه‌ای ساده‌انگارانه برای ورود به بحث است تا برای مخاطبی که تازه به بحث‌های جامعه‌شناسی سیاسی ورود پیدا کرده، قابل فهم باشد. اما زمانی که به وادی لوفر می‌رویم در آن از تشریح و چیستی دولت سخن گفته و متن آن تقریبا قلمی ادیبانه پیدا میکند. در شرح دولت به پیروی از سبک استادم لغاتی با ساخت جدید استفاده شده است.
این استاد دانشگاه بیان کرد: به عبارتی سه فصل نخست کتاب به عنوان درآمد اثر است و از فصل چهارم و پنجم به بعد ساختار دولت در حوزه‌های مختلف مورد آنالیز قرار گرفته است. از طرفی در مقدمه کتاب به خواننده توصیه شده که برای درک بهتر محتوای این کتاب، نخست سراغ لغات جدید آن بروند. لغاتی که خواننده را برای درک آنها به تکاپو وامی‌دارد.
در پایان این نشست سخنرانان به پرسش‌های حاضران در جلسه پاسخ گفتند.
درج شده در تاریخ شنبه 16 آبان 1394
طبقه بندی: نقد، نظر و بررسی، اخبار،
برچسب ها: جامعه‌شناسی سیاسی؛ شناخت دولت، داور شیخاوندی، مجید توسلی، مجتبی مقصودی، نقد و بررسی کتاب،
توافق هسته ای نقطه عطف ورود ایران به دوران جدید
روزنامه اقتصادی تعادل
تاریخ خبر: سه شنبه 1394/8/12.....
گروه ایران|محمد ستاری|
در نشست علمی پسا توافق و سیاست ازسوی كارشناسان بررسی شد
ماه ها مذاكرات هسته یی میان ایران و گروه 5+1 كه
به گمان كارشناسان در تاریخ دیپلماسی جهان كم نظیر بوده، فارغ از دستاوردها و تبعات
آن، فضایی از گفتمان و بحث های كارشناسی را در بطن اجتماعی و سیاسی ایران به وجود آورده است. در همین راستا و در تازه ترین سلسله
نشست های هم اندیشی درمورد توافق هسته یی، انجمن جامعه شناسی ایران نشستی علمی با عنوان
«پسا توافق و سیاست» در مركز همایش های كتابخانه ملی برگزار كرد و در آن نظرات چهار استاد علوم سیاسی كشور را درخصوص دوران
پسا توافق و تاثیر آن بر سیاست داخلی و خارجی جویا شد.
دكتر مجتبی مقصودی استاد علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی. واحد تهران مركز و رییس انجمن مطالعات صلح ایران در ابتدای این نشست علمی بااشاره به فرمول های سیاسی كه در همه نظام های سیاسی شمولیت دارد، كار ویژه این فرمول های سیاسی را پیوند دهنده طبقات فرادست و فرودست جامعه همچنین تسهیل كننده مناسبات دانست و گفت: كاركردهای دیگر این فرمول های سیاسی ساده سازی پیچیدگی های دنیای سیاست همچنین فراهم كننده هویت مشترك مشروعیت بخش به عمل حاكمان است. وی با برشمردن سه روایت از دوران پسا توافق در كشور افزود: برخی معتقدند كه هیچ تغییری در مناسبات ایجاد نشده و در همچنان روی همان پاشنه خواهد چرخید. برخی توافق را دوره جدیدی از مناسبات ایران و غرب می دانند و دسته سوم قرائتی بینابینی از این تحول داشته و معتقدند با تعامل می توان به گام های طرف مقابل توجه داشت و ظرفیت بازگشت پذیری نیز وجود دارد.
دکتر مقصودی بااشاره به روح بدبینانه قانون اساسی نسبت به غرب كه باتوجه به شرایط دوران
انقلاب و جامعه جهانی این نگاه غالب شده است، گفت: در شرایط اولیه انقلاب وضعیتی
دست داد كه این بیگانه ستیزی دست برتر را داشته باشد، ولی امروز 37سال از آن روزها
گذشته و طبقه متوسط جدیدی شكل گرفته كه رویكرد تعامل با جهان
را خواستار است و نمونه آن هم آرایی است كه مردم
در سال92 به صندوق های رای ریختند.
در ادامه این نشست
دكتر كاووس سیدامامی استاد دانشگاه امام صادق (ع) بااشاره به توافق هسته یی و دوران
پسا برجام در كشور گفت:توافق نقطه عطفی است كه می تواند بیانگر ورود ایران به مرحله جدیدی از
تاریخ خود باشد. این امر شرایط را برای انواع فرصت ها فراهم كرده و اگر به دلیل نداشتن
چشم اندازی درست از سیاست بین الملل نخواهیم از این فرصت
استفاده كنیم، قطعا به كشور و نظام سیاسی آن آسیب
هایی جدی وارد خواهد شد. وی گفت: با بررسی روند كشورهای توسعه یافته درمی یابیم كه
قدرت و تداوم امنیت صرفا اقتدار نظامی نیست، بلكه لازمه این قدرت افزودن به توان اقتصادی و تلاش برای سربلندی اقتصاد كشور
است. ما به سبب تحریم ها تنها توانستیم در بخش های دفاعی پیشرفت های خوبی به دست آوریم،
اما امروزه با گشایشی كه صورت گرفته، می توان از این فضا برای حركت سریع كشور به سمت توسعه استفاده كرد. سیدامامی با تاكید
بر حفظ تمام نهادهای موجود و اتخاذ سیاست جذب حداكثری در كشور تاكید كرد: ارج نهادن
به نهادهای سیاسی و اتخاذ رویكرد جذبی در سیاست داخلی عوامل مهمی هستند كه بنا به ضروریات جامعه ایران، اگر به آن پرداخته
نشود باید انتظار بحران های اجتماعی را داشت.
دكتر ابراهیم متقی
استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران نیز در ادامه این نشست، ضمن تایید صحبت های سیدامامی
گفت: نگاه من این است، زمانی كشور ساخته می شود كه نگاه حزبی و قطبی حاكم نباشد. من معتقدم كه در فضای
برجام جامعه ایران به شدت قطبی تر از گذشته شد و در آینده نیز این قطبی شدن تشدید خواهد
شد و این امر را می توان از صحبت های مسوولان در
رسانه ها متوجه شد. متقی در ادامه در پاسخ به سوال
خبرنگار «تعادل» مبنی بر ورود سرمایه گذاران خارجی به كشور در دوران پسا توافق همچنین
راهكارهای دولت برای جذب این سرمایه گذاران گفت: دولت محور اصلی خود را بر سیاست خارجی تعریف كرده و معتقد است كه
مشكلات اقتصاد ایران مربوط به سیاست خارجی است. معتقدم كه گرچه یك فرصت صد روزه برای
تحقق این امر ایجاد شد و در آینده هم تلاش های موثری در این راستا صورت خواهد گرفت، اما با شناختی كه از اقتصاد سرمایه
داری دارم كه برای هر كشور در چارچوبی مشخص تقسیم كار انجام داده است، بعید می دانم
كه جامعه بین الملل اجازه ورود ایران به سازمان تجارت جهانی و نهادهای اقتصادی منطقه
یی و بین المللی را صادر
كند.
دکتر الهه كولایی نماینده سابق مجلس
و استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران نیز در این نشست بااشاره به رابطه و كاركرد دوسویه
سیاست داخلی و خارجی در عصر جهانی شدن، گفت: مساله مهم ادراك تصمیم گیرندگان به فرآیندهای تغییر است. ایران كشوری است
كه اگر هم بخواهیم نمی توانیم از تحولات بین المللی و پیرامونی خود جدا باشیم. در عصر
جهانی شدن فضا به گونه یی ایجاد شد كه برخی كشورها مانند كشورهای آسیای شرقی از مزایای
آن بهره مند شدند و
برخی كشورها هم مانند ما در پرتو تفكرات استكبارستیزی هزینه پرداخت كردند. وی افزود:
ظرفیت های ساختاری و نهادی ما قابل چشم پوشی نیست و تمام سیاست هایی كه در طول سه دهه
اخیر برای تغییر رفتار ایران شكل گرفته به دلیل همین وزن ژئوپلیتیكی ایران است. متاسفانه ما برخلاف
این وزن حركت كرده ایم و یك نمونه آن فروپاشی شوروی و عدم بهره برداری ایران از فرصت
های بی نظیری بود كه در مرزهای شمالی كشورمان به وجود آمد.كولایی در پایان گفت: الگوی برجام الگویی است كه می تواند به ما برای
تعامل و رابطه با جهان كمك كند، اما نباید فراموش كنیم كه اجرای برجام ساده نخواهد
بود و كشورهایی كه تا به امروز از این شرایط سود برده اند به راحتی حاضر به
برهم خوردن نظم موجود نیستند و وظیفه دستگاه دیپلماسی
ایران در این زمینه بسیار مهم است.
درج شده در تاریخ پنجشنبه 14 آبان 1394
طبقه بندی: گفتگو و هم اندیشی، اخبار،
برچسب ها: پساتوافق و سیاست، توافق هسته ای، مجتبی مقصودی، الهه کولایی، ابراهیم متقی، کاووس سید امامی،
کمیته جامعه شناسی سیاسی انجمن علوم سیاسی ایران برگزار می کند
نشست نقد و بررسی کتاب
جامعه شناسی سیاسی
شناخت دولت
با حضور
دکتر مجید توسلی
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی. واحد علوم و تحقیقات
دکتر مجتبی مقصودی
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی. واحد تهران مرکز
دکتر داور شیخاوندی
نویسنده کتاب
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی. واحد تهران شمال
زمان: دوشنبه 11 آبان 1394 ساعت 16/30 الی 18
مکان: دفتر انجمن علوم سیاسی ایران واقع در خیابان انقلاب، خیابان لبافی نژاد،بین خیابان فخر رازی و خیابان دانشگاه، نبش کوچه انوری. پلاک
درج شده در تاریخ چهارشنبه 6 آبان 1394
طبقه بندی: نقد، نظر و بررسی، گفتگو و هم اندیشی، اخبار، عمومی،
برچسب ها: داور شیخاوندی، مجید توسلی، مجتبی مقصودی، نقد و بررسی کتاب، جامعه شناسی سیاسی: شناخت دولت،
انجمن ترویج علم
با
مشارکت
انجمن مطالعات صلح ایران و انجمن علوم سیاسی ایران
و تعدادی از نهادهای دولتی و غیر دولتی برگزار
می نمایند:
هفته ترویج علم
16 تا 21 آبان ماه 1394
شنبه 16 آبان ترویج علم و رسانه
یکشنبه 17 آبان ترویج علم و نسل آینده
دوشنبه 18 آبان ترویج علم و تاریخ علم
سه شنبه 19 آبان روز جهانی علم در
خدمت صلح و توسعه
چهارشنبه 20 آبان ترویج علم و زندگی
پنج شنبه 21 آبان ترویج علم و اخلاق علم
درج شده در تاریخ چهارشنبه 29 مهر 1394
طبقه بندی: گفتگو و هم اندیشی، اخبار، عمومی،
برچسب ها: انجمن مطالعات صلح ایران، روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه، انجمن ترویج علم، هفته ترویج علم،
درج شده در تاریخ پنجشنبه 16 مهر 1394
طبقه بندی: اخبار، مقالات،
برچسب ها: همایش بین‌المللی مجازی تحولات جدید ایران و جهان، بهرام نوازنی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، همایش مجازی،
| 1 | «زبان و مقبولیت ایدئولوژی های سیاسی» در نظریه پل دومان | |
| صفحه 7-34 | ||
| وحیده احمدی؛ عبدالله کریم زاده | ||
| 2 | امکان یا امتناعِ«بومی سازی علوم سیاسی»؛ در پرتو تجربه ی علوم سیاسی چین | |
| صفحه 35-78 | ||
| سید صمد حسینی واسوکلایی؛ حسین جمالی | ||
| 3 | پست سکولاریسم؛ مذهب و حوزه عمومی در اندیشه یورگن هابرماس | |
| صفحه 79-112 | ||
| آرمان زارعی زارعی | ||
| 4 | عقلانیت شیعی و عقلانیت ارتباطی: تاملی در نتایج سیاسی | |
| صفحه 113-144 | ||
| محمود شفیعی | ||
| 5 | پاسخ شیخ محمد اسماعیل محلاتی به مساله استعمار: راه حلی برای تحقق زیست مستقل ملی در عصر سیاست های چندفرهنگی | |
| صفحه 145-176 | ||
| محمد عابدی اردکانی؛ محمود علی پور | ||
| 6 | بازسازی لیبرالیسم سیاسی در ساحت اندیشه جان رولز بر اساس دو مفهوم سعادت و آزادی | |
| صفحه 175-204 | ||
| سید مجتبی عزیزی؛ حجت اله نوری ساری | ||
| 7 | مطهری و سیاست: ظرفیت های آثار استاد برای دروس علوم سیاسی | |
| صفحه 205-226 | ||
| محمد منصورنژاد | ||
درج شده در تاریخ دوشنبه 13 مهر 1394
طبقه بندی: مقالات، اخبار،
برچسب ها: پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 38، انجمن علوم سیاسی ایران، شیخ محمد اسماعیل محلاتی، بومی سازی علوم سیاسی، پل دومان، جان رولز،
راه اندازی سایت انجمن مطالعات صلح ایران
سایت
انجمن مطالعات صلح ایران از 22 شهریور 1394 با هدف اطلاع رسانی عملکرد فعالیت های
انجمن و اخبار مرتبط با حوزه مطالعات صلح به آدرس زیر راه اندازی شد. ضمن دعوت از
علاقمندان به ملاحظه این سایت و کسب اطلاع از عملکرد انجمن مطالعات صلح ایران، دست
اندرکاران آن آماده پذیرش پیشنهادات سازنده هستند.
http://www.ipsan.ir/
درج شده در تاریخ یکشنبه 5 مهر 1394
طبقه بندی: اخبار، عمومی،
برچسب ها: سایت انجمن مطالعات صلح ایران،
ایران آنلاین، حمید حبیبی، شنبه 4 مهر 1394، شناسه خبر15293
http://www.ion.ir/News/15293.html
جامعه دور افتاده از «کتاب»
دکتر مجتبی مقصودی که به عنوان مدیر انجمن مطالعات صلح در این نشست حاضر شده بود، بیشتر صحبت‌های خود را به اهداف برگزاری این نشست اختصاص داد و با بیان اینکه «کتاب» مهمترین سفیر صلح است، دلیل برگزاری این نشست در محل «سازمان اسناد و کتابخانه ملی» را چنین برشمرد: «جامعه دور افتاده از کتاب و تعقل پرخاشگر است و منطق گفت‌وگو ندارد.»
وی از طرف دیگر صلح را موضوعی جدی دانست که همواره به عنوان دغدغه‌ای میان رشته‌ای مطرح بوده‌است. به زعم او تقریباً تمامی رشته‌ها به نوعی با سطحی از این دغدغه مواجه هستند، از این جهت بر ضرورت انتخاب این موضوع در روز جهانی صلح تأکید نهاد.
چگونه صلح روی می‌دهد؟
در ادامــه دکتـر مقصــود فراستخواه با بیان اینکه مطالعات میان‌رشته‌ای نشانه‌ای از «امید به صلحِ معرفتشناختی» است، گفت: «سر منشأ بسیاری از جنگ‌های بشریت، جنگ بر سر حقیقت، افکار و اذهان بوده است.» از این رو کوشید تا به این سؤال پاسخ دهد که «چگونه صلح روی می‌دهد؟» او پاسخ به این پرسش را در 10 مورد دسته‌بندی کرد؛ نخست با خود صلح کنیم و بر جزمیت خود فائق آییم. دوم اینکه دیگران را بفهمیم، چراکه بیشتر جنگ‌ها به دلیل عجز ما در «فهم دیگری» است. سوم به درکی از پیچیدگی امور برسیم و بپذیریم که واقعیت می‌تواند ابعاد مختلفی داشته باشد.
فراستخواه عامل چهارم را گذر از«عینیت‌گرایی خام» دانست. به گمان او، عینیت‌گرایی خام این تصور را در افراد ایجاد میکند که آنها همچون آیینه می‌توانند واقعیت‌ها را بازنمایی کنند اما گذر از این (عینیت‌گرایی‌خام)، آنها را به این باور نزدیک میکند که تنها با جلوه‌هایی از واقعیت مواجه هستند. او همچنین درک وابستگی به یکدیگر را دلیل پنجم در نظر گرفت و معتقد است صلح مادامی روی می‌دهد که ما بفهمیم زندگیمان به هم وابسته است.
همچنین توسل به «عقلانیت» به عنوان یک فرآیند اجتماعی را که خاصیت گفتوگویی دارد ششمین دلیل تحقق صلح برشمرد و معتقد است «عقل» عامل جنگ است ولی ما باید به «عقلانیت» حرکت کنیم.
عضو هیأت علمی مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی، وحدت در عین کثرت و کثرت در عین وحدت را عامل هفتم تلقی کرد و بر این باور است که صلح وقتی روی می‌دهد که یاد بگیریم با داشتن اختلاف توافق کنیم. او همچنین «درک زیباشناختی از دیگران»، «داشتن حیرت و تحیر» و «پایداری» را به ترتیب عوامل هشتم،نهم ودهم برای تحقق صلح دانست و گفت که برای زندگی پایدار باید صلح برقرار کرد. او در ادامه علم را نیز صلح‌جو خواند و معتقد است که چون علم، مسأله‌گرا، زمینه‌گرا، نظری، جهان-محلی و ثروتی مشاء و عمومی است، خود می‌تواند از ابزارهای برقراری صلح باشد. از این رو، نگاه میان‌رشته‌ای به مطالعات صلح را رویکردی قابل تأمل دانست.
چه زمانی جنگ رخ می‌دهد؟
دکتر حسین علایی، به زمینه‌های بروز جنگ اشاره کرد که می‌تواند ما را از صلح دور کند. به گمان و نظر او، از دیدگاه علوم سیاسی و نظامی، جنگ وقتی رخ می‌دهد که نخست تعادل میان قدرت و ضعف به هم بریزد و به تعبیری، گروهی سهم بیشتری از قدرت را در مقایسه گروه دیگر داشته باشد. او همچنین برهم خوردن نظم یک منطقه و موازنه قوا در آن را عامل دوم دانست و در این زمینه به زمان فروپاشی نظام دوقطبی در جهان گریز زد و معتقد است که درست از زمانی که علائم این دگرگونی در موازنه قوا در جهان شکل‌گرفت، جنگ‌ها گسترش بیشتری یافتند.
استاد دانشگاه امام حسین(ع) موقعیت ژئوپلتیکی را به عنوان سومین عامل اثرگذار در وقوع جنگ تلقی‌کرد و بر این باور است که اساساً در جوامعی که اهمیت ژئوپلتیک ندارند، جنگ کمتر رخ می‌دهد.
از این رو، معتقد است که اگر می‌خواهیم مطالعات صلح داشته باشیم باید زمینه‌های بروز جنگ را کاهش دهیم.
صلح از منظر روانشناسی اجتماعی
دکتر منصور رحمانی، به صلح از منظر روانشناسی اجتماعی نگریست. وی بر این باور است که انسانها براساس تصویرشان از واقعیت عمل می‌کنند و در این زمینه به سخنی از آلفرد کورزیبسکی (Alfred Korzybski) اشاره کرد که می‌گوید: «انسانها بر اساس نقشه ذهنی عمل می‌کنند نه بر اساس واقعیت» از این رو، به زعم او، این ذهنیت انسانها است که رفتار آنها را می‌سازد و اینجا است که نگرش افراد از واقعیت و تغییر آنها در جهت نهادینه کردن صلح اهمیت مییابد.
رحمانی معتقد است که اگر به مطالعات صلح به عنوان یک مجموعه بنگریم، می‌توان برای آن سه بعد «دانشی»، «نگرشی» و «مهارتی» قائل شد و مطالعات صلح مادامی می‌تواند در جامعه موفق عمل کند که در کنار تمرکز بر «دانش» بر بحث «نگرش» نیز متمرکز شود.
رهیافتی برای صلح بر اساس متون دینی
در ادامه دکتر محمد منصورنژاد، با بیان اینکه در برقراری صلح صرفاً فهم برآمده از علم و دانش کفایت نمی‌کند، معتقد است که دین نیز در رابطه با صلح می‌تواند رهیافت‌های قابل‌تأمل و اتفاقاً میان‌رشته‌ای ارائه کند. وی در این راستا به تقسیم‌بندی استاد مصطفی ملکیان از اسلام اشاره کرد و گفت: «در اسلام یک، نصوص دینی، درک ما از مسائل را شکل می‌دهد و در اسلام دو، فهم و برداشت علما، فیلسوفان، متکلمان و... . از دین. اما اسلام سه اساساً فارغ از اینکه چه درکی از مسائل داریم به آنچه در عمل انجام می‌دهیم، می‌پردازد.»
از این رو، معتقد است که مفهوم صلح در تمام این مراحل 3 گانه قابل طرح و بحث است اما به دلیل کمبود وقت تنها بر بعد اول متمرکز شد و به صلح در منابع و نصوص دینی پرداخت و گفت: «خداوند در 114 سوره قرآن کریم (بجز در سوره توبه) 113 بار خود را بخشنده و مهربان توصیف کرده است.» وی همچنین تصریح کرد که در قرآن، پیامبر اکرم(ص) نیز «رحمه للعالمین» یعنی رحمتی برای تمام جهانیان معرفی شده است و کوشید تا با اشاره به گزاره‌هایی در نصوص دینی بر ضرورت و اهمیت مفهوم صلح و دوستی در دین اسلام تأکید گذارد. این نشست در حالی به پایان رسید که انتظار می‌رفت با توجه به عنوان نشست و چینش سخنرانان، گفتوگویی میان‌رشته‌ای میان رشته‌ای میان استادان در بگیرد که در عمل چنین امری محقق نشد. اما با این حال، این نشست فرصتی فراهم کرد تا «صلح» از دریچه دانش‌های مختلف دیده و تحلیل شود./روزنامه ایران
درج شده در تاریخ شنبه 4 مهر 1394
طبقه بندی: نقد، نظر و بررسی، گفتگو و هم اندیشی، اخبار، عمومی،
برچسب ها: انجمن مطالعات صلح ایران، مطالعات میان رشته ای، صلح از منظر روانشناسی اجتماعی، صلح بر اساس متون دینی، امید به صلحِ معرفتشناختی، کتاب سفیر صلح،
طرفداران صلح بیشترین قربانی جنگ‌ها هستند
عاطفه شمس
روزنامه اعتماد، سال سیزدهم شماره 3350، اول مهر ص12
نشست «صلح و مطالعات میان‌رشته‌ای» به همت انجمن مطالعات
صلح ایران و اندیشگاه فرهنگی سازمان اسناد و كتابخانه ملی، دوشنبه سی‌ام شهریورماه
همزمان با بیست و یكم سپتامبر «روز جهانی صلح» در اندیشگاه فرهنگی برگزار شد. حسین
علایی از فرماندهان سابق سپاه پاسداران اسلامی و استاد دانشگاه امام حسین(ع)،
مقصود فراستخواه استاد دانشگاه تهران و عضو هیات علمی موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی
آموزش عالی، منصور رحمانی عضو هیات علمی دانشكده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه
و محمد منصورنژاد دانش‌آموخته علوم سیاسی و علوم حوزوی از مهمانان این نشست بودند. در این مراسم، فراستخواه با برشمردن ١٠ مولفه ذاتی برای پایه‌ریزی و
برقراری صلح، تبلور این مفهوم را در مطالعات میان‌رشته‌ای تبیین كرده و تاكید كرد
كه خود میان‌رشته‌ای شدن مطالعات، از جنس صلح است. علایی، مولفه‌های مشترك جنگ‌ها
را نام برده و در ادامه با بیان زمینه‌هایی كه باعث خاتمه جنگ‌ها می‌شوند حركت
دادن زمینه‌های جنگ به سمت صلح با شناخت اندیشه‌های آن مثل گفت‌وگو بر سر مشتركات
را راه‌حلی دانست كه به زعم او می‌تواند در چنین نشست‌هایی مورد بررسی قرار گیرد.
رحمانی، باب مطالعات میان‌رشته‌ای را از این نشست آغاز كرده و از دیدگاه روانشناسی
اجتماعی، تغییر نگرش افراد را مهمترین عامل برای نزدیك شدن به صلح برشمرد و بر
نقش انجمن در تحلیل و آموزش افراد تاكید كرد. منصورنژاد، با اشاره به اینكه بحث
دانش و معرفت شرط لازم صلح است اما شرط كافی نیست، گفت كه به نظر می‌رسد در
مطالعات صلح باید اخلاق، دین، عرفان، ادب و مسائل دیگری را نیز در نظر
بگیریم.
درج شده در تاریخ شنبه 4 مهر 1394
طبقه بندی: نقد، نظر و بررسی، گفتگو و هم اندیشی، اخبار، عمومی،
برچسب ها: صلح، میان رشته ای، اندیشگاه فرهنگی سازمان اسناد و كتابخانه ملی، روز جهانی صلح، حسین علایی، مقصود فراستخواه، محمد منصور نژاد،
سی و هفتمین شماره از پژوهشنامه علوم سیاسی منتشر شد.
علاقمندان می توانند با مراجعه به آدرسhttp://www.ipsajournal.ir مقالات این شماره و شماره های پیشین را دریافت نمایند.
در این شماره می خوانید:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
درج شده در تاریخ پنجشنبه 19 شهریور 1394
طبقه بندی: مقالات، اخبار،
برچسب ها: پژوهشنامه علوم سیاسی، مقاله، فرهنگ سیاسی، جامعه مدنی، انتخابات 1388، مشارکت سیاسی زنان،
فراخوان
همایش
فرهنگ علم، فرهنگ صلح
همزمان
با روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه
19
آبان 1394 برابر با 10 نوامبر
"فرهنگ"، "علم" و "صلح" به مثابه سه مفهوم کلیدی با
خاستگاه مشترک تمدنی- انسانی همواره مورد توجه صاحبنظران و مصلحان اجتماعی بوده
است. هدف مشترک، ارتقا و غنای زندگی انسان همراه با صلحی پایدار، عادلانه و همه‌جانبه
بوده است.
کنشگران اجتماعی و اندیشهورزان سیاسی و فلسفی
با درک پیوند عمیق علم و فرهنگ و تاثیر متقابل فرهنگ علم و فرهنگ
صلح بر یکدیگر و نیز فهم زمینه‌مندی فرهنگ صلح تلاش داشته اند با عطف توجه به
فرهنگ علم راه‌هایی برای تقویت و تحکیم فرهنگ صلح بیابند. در چنین رویکردی، فرهنگ
علم نیز که خود برخاسته از بنیانهای مدنی، ارزشی و انسانی است در تلاش برای
برقراری صلحی پایدار ارتقا مییابد و کارآمدتر می شود. از این منظر است که برخی بهترین
شیوة عمومی‌سازی فرهنگ صلح را درهم‌آمیختگی آن با فرهنگ علم دانسته‌اند.
با چنین هدفی و با بهره گیری از رهیافتی بین رشته ای، همزمان
با روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه، انجمن ترویج علم ایران با مشارکت انجمن مطالعات صلح و تعدادی دیگر از نهادها و انجمن های علمی و دستگاههای اجرایی همایش "فرهنگ
علم، فرهنگ صلح" را در روز 19 آبان 1394 برابر با
10 نوامبر برگزار میکند.
اهداف همایش
1.
بررسی نقش
فرهنگ در حصول صلح؛
2.
بررسی نقش
فرهنگ در شکل‌گیری علم؛
3.
معرفی و
تبیین مفهوم "فرهنگ
صلح"؛
4.
بررسی
رابطة فرهنگ علم و فرهنگ صلح.
محورهای همایش
1.
فرهنگ علم
و فرهنگ صلح (هم‌گرایی‌ها و واگرایی‌ها)؛
2.
علوم انسانی
و فرهنگ صلح؛
3.
علوم
تجربی و فرهنگ صلح؛
4.
آموزش و
فرهنگ صلح؛
5.
فناوری و
فرهنگ صلح؛
6.
هنر و
فرهنگ صلح؛
7.
رسانه‌ها،
وسایل ارتباط جمعی و فرهنگ صلح؛
8.
مدیریت اجتماعی
و فرهنگ صلح؛
9.
سیاست و
فرهنگ صلح؛
10.
روابط بین‌الملل
و فرهنگ صلح؛
11.
تشکل‌های
مدنی، فعالیت‌های شهروندی و فرهنگ صلح؛
12.
نظام حقوقی
و فرهنگ صلح؛
13.
نظام
اقتصادی و فرهنگ صلح؛
14.
نظام
بهداشت و درمان و فرهنگ صلح؛
15.
علم،
فناوری و رواداری اجتماعی؛
آخرین مهلت ارسال چکیده مقالات 10 مهر ماه 1394
چکیده مقاله حداقل 150 و حداکثر 250 کلمه و باید شامل
ایده اصلی، هدف، سوال، روش و نتیجه باشد.
چکیده مقالاتی که دارای ایده جدیدی در راستای اهداف
همایش باشند در اولویت پذیرش قرار میگیرند.
برای کسب اطلاعات بیشتر به سایت انجمن ترویج علم ایران
مراجعه کنید.
چکیده مقالات را به ایمیل popscience@gmail.com ارسال
کنید.
تلفن تماس: 88036144 داخلی
206، 210
درج شده در تاریخ یکشنبه 8 شهریور 1394
طبقه بندی: گفتگو و هم اندیشی، اخبار، عمومی،
برچسب ها: صلح، انجمن مطالعات صلح، انجمن ترویج علم، فرهنگ، علم، رهیافت بین رشته ای،
فراخوان همکاری داوطلبانه
"انجمن مطالعات
صلح" به عنوان نهادی نوپا، مستقل، غیردولتی و داوطلبانه در راستای آغاز فعالیت های
علمی- آموزشی و پژوهشی و ارتباط با نهادها و موسسات همسو از ظرفیت های علاقمندان
به همکاری داوطلبانه به وِیژه در امور اداری و اجرایی دعوت به عمل می آورد.
علاقمندان
به همکاری داوطلبانه مدارک خود شامل؛ رزومه تحصیلی
– اجرایی و تخصص های کاری، کپی شناسنامه،
عکس و امکان همکاری در هر ماه را حداکثر در سه صفحه به آدرس زیر ارسال فرمایند:
peace_association93@yahoo.com
درج شده در تاریخ دوشنبه 9 شهریور 1394
طبقه بندی: اخبار، عمومی،
برچسب ها: انجمن مطالعات صلح، فراخوان، همکاری داوطلبانه،
درج شده در تاریخ شنبه 7 شهریور 1394
طبقه بندی: گفتگو و هم اندیشی، اخبار، عمومی،
برچسب ها: توافق هسته ای، علوم سیاسی، ایران، ایالات متحده آمریکا،
مقصودی: ارسال کتاب‌های ایدئولوژیک به افغانستان سمی در همگرایی دو کشور است
احمد نور: این دو ملت هم‌پیشینه و هم‌ریشه هستند
تکیه دانشجویان افغانستان بر گفته‌های سریع‌القلم
در آغاز نشست مقصودی با اشاره به محبوبیت دکتر محمود سریع‌القلم، استاد دانشگاه شهید بهشتی در میان دانشجویان دانشگاه‌های افغانستان گفت: در مباحث توسعه و توسعه سیاسی آثار و اندیشه‌های سریع‌القلم در میان دانشجویان این کشور طرفداران بسیاری دارد. حتی در میان دانشجویان برخی نظریه‌های وی مطرح است به‌طوری که دانشجویان در استناد به کتاب‌ها و نظریه‌های این استاد ایرانی می‌گویند: «محمود می‌گوید»
وی در ادامه افزود: بر دیوار یکی از مراکز آموزشی تحصیلات تکمیلی افغانستان بنری نصب بود که در آن بنر، عکس دکتر سریع‌القلم قرار داشت و 30 ویژگی انسان مدرن از دیدگاه وی به سه زبان فارسی، پشتو و انگلیسی ترجمه شده بود. دیدن این بنر مایه مباهات من ایرانی بود.
مدیرمسئول «پژوهشنامه علوم سیاسی» اظهار کرد: میان دانشجویان کشور افغانستان روحیه پرسشگری وجود دارد؛ به عبارتی علاقه‌مندی جامعه و جوانان آنها در تحصیل و کسب دانش و اشتیاق به پرسشگری قابل مشاهده است.
مردم افغانستان روحیه طنازی دارند
مقصودی با اشاره به برخی ویژگی‌های مردم افغانستان بیان کرد: درباره وضعیت فرهنگی و فضاهای آموزشی این کشور باید گفت مردم این سرزمین مردم مهربان و مهمان‌نوازی هستند، مردم ساده‌ای که از پیچیدگی‌های جامعه مدرن به دور هستند.
وی درباره اشتراکات میان ملت ایران و افغانستان عنوان کرد: میان این دو ملت اشتراکات تاریخی با میراث فرهنگی تمدنی فراوان از آداب و رسوم تا زبان وجود دارد. رسمیت دو زبان فارسی و پشتو در این کشور، برخی مشترکات را زنده نگه داشته، در عین اینکه زبان پشتو، زبان شیرین و دلنشینی است. با وجود این مردم افغانستان مانند ایرانی‌ها اهل طنز هستند. همانند ایرانی‌ها جوک‌های سیاسی، گاه نوستالژیک، گاه ایلی و طایفه‌ای و گاه قندهاری و طنزهایی از دوران داوودخان دارند.
رئیس انجمن مطالعات صلح با اشاره به برخی خلاء‌های آموزشی و فرهنگی گفت: در مراکز آموزشی افغانستان کمبودهای پژوهشی، علمی و آموزشی وجود دارد. همچنین در این کشور انتشار کتاب چندان از وضعیت مناسبی برخوردار نیست. با وجود اینکه در این کشور استادان خوبی وجود دارد و دانشگاه‌هایی از سوی برخی کشورها نیز ساخته و راه‌اندازی شده، اما وضعیت چاپ و نشر کتاب به اندازه نیازهای دانشجویان ساماندهی نشده است.
ایران کتابخانه دانشگاه کابل را تجهیز کند
مقصودی درباره برخی کتاب‌های منتشر شده در افغانستان بیان کرد: انتشارات وزارت خارجه افغانستان برخی کتاب‌ها را منتشر کرده که کتاب‌های خوبی هستند و همچنین مجله «مطالعات استراتژیک افغانستان» نیز از کارهای پژوهشی است که در این وزارتخانه منتشر می‌شود. با این همه موضوع‌ها و مطالب بسیاری هستند که باید درباره آنها کتاب منتشر شود که در این عرصه کشور ما می‌تواند مثمرثمر باشد و ایفای نقش کند.
وی با پیشنهاد ساختن کتابخانه دانشگاه کابل از سوی دولت ایران اظهار کرد: بنده پیشنهاد می‌کنم دولت ایران تجهیز کتابخانه دانشگاه کابل را به عهده بگیرد، اما خواهش می‌کنم این کتاب‌ها، آثار ایدئولوژیک نباشد. ضمن اینکه هر ایرانی در سفر به کابل می‌تواند تعدادی کتاب را با خود همراه ببرد.
مدیرمسئول «پژوهشنامه علوم سیاسی» افزود: من وقتی به افغانستان رفتم 50 عنوان کتاب همراه بردم که بار مالی چندانی برای من نداشت، اما این کتاب‌ها برای کتابخانه کابل ارزشمند بود و برخی نیازهای آنها را رفع می‌کرد.
نقش اصلی ناامنی افغانستان به عهده طالبان است
مقصودی با انتقاد از فرستادن کتاب‌های ایدئولوژیک به افغانستان گفت: یکی از مواردی که تاکید می‌کنم مانند سم در همگرایی میان دولت و ملت ایران و افغانستان است، فعالیت‌های ایدئولوژیک است. زیرا ما در این کشور نیاز داریم که کتاب‌های فرستاده شده برای آنها به دور از رویکرد ایدئولوژیک باشد.
وی پس از عبور از مسائل فرهنگی با اشاره به جامعه دو احساسی در افغانستان عنوان کرد: در حال حاضر جامعه افغانستان دارای دو احساس است. احساس دوگانه که در برنامه خروج نیروهای آمریکایی دیده می‌شود. نخست، برخی از خروج این نیروها احساس ناامنی و برخی دیگر از حضور نیروهای بیگانه به بحران یاد می‌کنند و از حضور آنها در سرزمین خود ناراضی‌اند.
وی با اشاره به مساله ناامنی اظهار کرد: در جامعه افغانستان کمی ناامنی و درگیری وجود دارد، نقش اصلی در این ناامنی را طالبان به عهده دارد و داعش نیز فعالیت میکند. مشکلات اقتصادی، فقر و غیره دست به دست هم می‌دهند و این سرزمین را ناامن می‌کنند. به همین دلیل صحنه این کشور با وجود تلاش دولتمردان آن عرصه، جنگ، رقابت‌های نیابتی، فعالیت گسترده دستگاههای اطلاعاتی امنیتی بازیگران بین‌المللی و منطقه‌ای است.
یونیفرم جنگ افروزان امروز افغانستان، لباس واقعی آنها نیست!
در ادامه این نشست احمد نور با اشاره به مشترکات ایران و افغانستان گفت: بدون شک همه می‌دانیم این دو کشور نه تنها مشترکات فرهنگی بسیاری دارند، بلکه علاوه بر آن از یگانگی نیز برخوردار هستند. به ویژه زمانی که به گذشته‌های دور برمی‌گردیم، می‌بینیم این دو ملت هم پیشینه و هم‌ریشه هستند. با این همه ملت افغانستان دارای ویژگی بارزی است که گویی با خون آنها عجین شده و آن استمعارستیزی و آزادگی این ملت است.
وی درباره حضور بیگانگان در افغانستان اظهار کرد: بریتانیا که هیچ‌وقت خورشید در قلمروش غروب نمی‌کرد، سه بار به سرزمین ما حمله کرد و تلفات سنگینی را متحمل شد. به دلیل خسارت‌های فراوانی که انگلیسی‌ها از حمله نظامی به افغانستان متحمل شدند، از شیوه نظامی دست کشیدند و به روش‌های مکارانه چون از درون تفرقه بینداز و حکومت کن برای نفوذ به کشور ما روی آوردند.
سفیر افغانستان درباره سرنوشت استعمارگران در کتاب‌های تاریخی بیان کرد: از طرفی روس‌ها که از شمال به افغانستان پیشروی کردند، تنها توانستند در مرزهای افغانستان بمانند و بعد از یک نفس‌گیری چند دهه که با انقلاب اکتبر روبه‌رو شدند، به فکر عبور از مرزهای ما افتادند که اگر کتاب‌ها و تحلیل‌های تاریخی را خوانده باشید می‌دانید به چه سرنوشتی گرفتار شدند.
احمد نور با اشاره به جنگ‌های نابرابر ادامه داد: کتاب‌های تاریخی حکایت از این دارد که بقای افغانستان نتیجه تفاهم و توافق دو استعمار روس و انگلیس است، زیرا آنها می‌خواستند این کشور به عنوان یک حائل از برخورد دو ابرقدرت و امپراتوری وقت جلوگیری کند. افغانستان کشوری است که مردم آن با سرسختی در مقابل هر تجاوز بیگانه می‌ایستند بدون اینکه در فکر محاسبات و تجهیزات نظامی طرف مقابل باشند. از این رو اغلب جنگ‌های روی داده در افغانستان جنگ‌های نابرابر بوده است.
وی درباره سی سال جنگ در کشورش عنوان کرد: در جنگ‌ها و حملات دشمنان که در افغانستان اتفاق افتاده، مردم ما با امکانات ناچیز در برابر دشمنی با تجهیزات پرزرق و برق ایستادند. همچنان که در نبردهای امروز نیز نیروهای طالبان توپ، تفنگ و نیروهای زبده و آموزش‌دیده دارند و در مقابل مردم ما سینه خود را در برابر آنها سپر کرده و در میان انبارها، باغ‌ها و تاکستان‌ها سی سال است که برای وطن خود می‌جنگند.
سفیر افغانستان افزود: هر فردی که دروس نظامی خوانده باشد برایش باورکردنی نیست که این مردم با دست خالی 30 سال برابر دشمنان از سرزمین خود حفاظت کردند. در این کشور، کسی می‌تواند جایگاهی داشته باشد که از در دوستی وارد شود. هر گونه یکه‌تازی و زورگویی که بخواهد افغانستان را تابع خود سازد، سرنوشتش بهتر از روس و انگلیس نخواهد بود چه برسد به نیروهای کوچکی که امروز در افغانستان جنگ‌افروزی می‌کنند.
احمد نور با کنایه از لباس واقعی جنگ‌افروزان در افغانستان اظهار کرد: هیچ‌کدام از نیروهایی که اکنون کشور ما را به صحنه جنگ تبدیل کردند، با لباس واقعی خود وارد میدان نشدند، بلکه با عمامه و لباس افغانستانی جنگ‌افروزی می‌کنند که اگر آنها با چهره و یونیفرم واقعی خود وارد صحنه شوند، فکر می‌کنم به سرعت مساله جنگ در کشور ما حل شود.
وی درباره هویت و اهداف داعش بیان کرد: همان‌طور که متجاوزان گذشته قصدشان از تجاوز به افغانستان اهداف فراتر از کشور ما بود، داعش نیز که امروز در عراق و سوریه فعالیت دارد با نفوذ در افغانستان به فکر احیای خراسان بزرگ است. آنچه از شکل و شمایل آنها قابل درک است تجهیزات این گروه حکایت از بازی پنهان سیاسی دارد و پشت این تجهیزات مدرن داعش، حمایت نیروهای فرامنطقه‌ای نهفته است.
سفیر افغانستان گفت: بروز و ظهور داعش یک بازی سیاسی است و مقصد آنها غیر از افغانستان است. در حال حاضر تمرکز فعالیت داعش در افغانستان، عراق و سوریه فرصتی است برای کشورهای هدف (ایران، چین، روسیه و هند) که این خطر مشترک را با یک تفکر و راه حل دفع کنند.
در پایان این نشست به رسم یادبود از سوی انجمن علوم سیاسی ایران به دکتر مقصودی و سفیر افغانستان لوح تقدیری اهدا شد.
درج شده در تاریخ چهارشنبه 21 مرداد 1394
طبقه بندی: نقد، نظر و بررسی، گفتگو و هم اندیشی، اخبار، عمومی،
برچسب ها: افغانستان، نصیر احمد نور، مجتبی مقصودی، دانشگاه کابل، سریع القلم، زبان فارسی،
