"نامسیر توسعه و صلح در نظام آموزش عالی ایران"

مجتبی مقصودی

ارائه شده به صورت سخنرانی در

اولین همایش ملی " دانشگاه، صلح و توسعه" 

در موسسه آموزش عالی گنبد

چکیده:

محتوی، ساختار، عملکرد و برون دادهای نظام آموزش عالی تصویرگر تمام نمای  وضعیت  فرهنگ عمومی و توسعه ملی است.

به جرات می توان ادعا کرد که هیچگاه کارگزاران و دانش آموختگان نظام آموزشی در ایران چون امروز این چنین دچار انفعال، روزمرگی، سرخوردگی و اختگی نبوده است.

این مقاله به دنبال بررسی و پاسخ به این پرسش است که دو مفهوم "توسعه" و "صلح" چه جایگاهی در نظام آموزش عالی و به ویژه رشته های علوم انسانی و اجتماعی با تاکید بر رشته علوم سیاسی دارند.

 این پژوهش مدعی است که وضعیت و محتوای رشته های دانشگاهی و از جمله رشته های علوم  انسانی- اجتماعی و سیاسی با فضای عمومی کشور و وضعیت توسعه نیافتگی و صلح خواهی ملی بهم پیوسته و کاملا شبیه بوده و از یک آبشخور تغذیه می کنند. نهاد آموزش عالی کم و بیش از زایشو تاثیرگذاری باز ایستاده  و اسیر فرمالیسم، تقلیل گرایی و تکلیف گرایی شده است؛ نه پیوند وثیق، عمیق، روزآمد و کارآمدی با توسعه دارد و نه تعلق خاطری جدی و تاثیرگذار نسبت به صلح!  

ایدئولوژی، سیاست زدگی افراطی با قرائت های خاص، حاشیه ماندگی و تولید ادبیات خشونت زا، تعدد مراکز سیاست گذاری و تصمیم گیری، رمقی برای تولید ادبیات، پویایی و گسترش بنیان ها و محتوای آموزشی توسعه محور و صلح گرا باقی نگذارده است؛ توسعه در چهارچوب قرائت های جهان دو قطبی، آنتاگونیستی درون زا محصور مانده و صلح و مدارا، سازش و آشتی، دوستی و شکیبایی و بردباری، گفتگو، گفتگوی انتقادی، خیر عمومی، صلح دموکراتیک و صلح پایدار شادی و نشاط اجتماعی در ادبیات و نظام آموزشی وجهی قابل اعتنا ندارند و بدین لحاظ؛ نظام آموزش عالی با غفلت از آموزش مطالعات صلح، فلسفه وجودی، هدف و مسیر خود را گم کرده است و از انگیزه لازم برای اثربخشی و تاثیر گذاری برخوردار نیست.  

کلید واژه ها: نظام آموزش عالی، ایران، توسعه، صلح، ایدئولوژی زدگی، فرمالیسم، تقلیل گرایی و تکلیف گرایی.